BİTKİLERDE ODUNLU MAGINOLIOPSIDA GÖVDESİ (ODUNLU DİKOTİL GÖVDESİ)
Enine kesitte odunlu Magnoliopsida gövdeleri çok farklılık gösterir. Bunlara ömek olarak Tilia (ıhlamur) gövdesi incelenecektir. Enine kesitte Tilia gövdesinin en dışında bazen tek sıra halinde zarar görmüş epiderma bulunabilir. Bunun altında düzenli sıralar halinde fellem (mantar) ve fellojen (mantar kambiyumu) hücrelerinin oluşturduğu periderm (sekonder koruyucu doku) yer alır. Epidermis ve mantardan oluşan yapıya kabuk adı verilir. Peridermin altında çok sıralı, çeperleri kalın, lümenleri küçük kollenkima yer alır. Kollenkimanın altında ise korteks yer alır. Bu doku parankima hücrelerinden oluşmuş olup floeme kadar devam eder. Korteksi oluşturan parankima hücrelerinde klorofil içerenleri bulunabilir. Korteksten sonra kalburlu boru, arakadaş hücreleri, floem parankiması ve gruplar halinde floem sklerenkimasından oluşan floem dokusu yer alır. Floem parankiması hem nişasta hem de kristal içeren hücreler ihtiva edebilir. Floemi takiben düzenli sıralanmış, 4 -5 sıra halinde kambiyum dokusu yer alır. Bilindiği gibi, kambiyum dokusu içe doğru periyodik olarak her yıl yeni ksilemi üretir. Bilindiği gibi ksileme odun adı verilir.
Angiosperm odununda trake, trakeid, ksilem parankiması ve ksilem sklerenkiması gibi ksilemin bütün elemanları bulunabilir. Dolayısıyla Angiosperm odunu Gimnosperm odununa göre daha komplekstir. Angiospermlerde de ilkbaharda oluşan odun (erken odun) dokusunun hücreleri geniş lümenli, ince çeperli ve büyük boyutludur ve ilkbahar odunu açık renkli gözükür. Daha önce de açıklandığı gibi, bunun nedeni, ilkbaharda metabolik olayların daha fazla ve daha hızlı olmasındandır.
Bunu takip eden sonbahar odunu (geç odun) ise küçük boyutlu, kalın çeperli ve dar lümenli hücrelerden oluşur. Yapısı daha yoğun ve koyu renklidir. Bu durum sonbaharda metabolik olayların yavaşlamasından ileri gelmektedir. İlkbahar ve sonbaharda oluşan bir yıl halkasını, sekonder büyüme ile ikinci yıl gelişen ilkbahar ve sonbahar odunundan oluşan ikinci yıl halkası izler. Bu durumun her yıl tekrarı sonucu dıştan içe doğru ağacın çapı artar. İlkbahar ve sonbahar odunu ksilemdeki yaş halkalarını (sene halkası) oluşturur. Bazı bitkilerde bu sene halkaları belirgin olduğu halde bazılarında çok belirgin değildir.
Angiosperm odununun ışınları yalnız parankima hücrelerinden oluşmuştur. İlk gelişen odun merkezde, daha sonra gelişen sene halkaları kambiyuma doğru sıralanır. Gövdenin merkezini hücreleri gevşek dizilmiş ve aralarında hücreler arası boşluk bulunan parankimatik öz doldurur.
Angiosperm odunda da hem vertikal hem de horizontal sistemini* şizogen, lizigen, reksigen gibi hücreler arası boşluklardan oluşan salgı kanalları bulunabilmektedir. Bitkilerin türüne göre bu kanallardan zamk, reçine, yağ, musilaj, lateks (süt) ve benzeri maddeler salgılanabilir.
Tilia‘mn en önemli özelliği öz ışınlarının floerade huniyi andırır bir şekilde genişlemesidir. Primer öz ışınları hemen korteksten başlayıp kambiyum dokusuna doğru daralmakta ve ksilemde iki sıralı hücre dizisi halinde öze ulaşmaktadır. Sekonder öz ışınları ise tek sıralı hücre dizisi halinde ksileme yakın floem kısmından ksileme uzanır ve çoğunlukla öze kadar devam etmez .
Tilia‘nın odun elemanlarından trakeidlerin iki ucu sivri, ince, uzun ve çeşitli tipte kalınlaşmalar gösteren hücrelerdir. Trakeler ise üst üste dizilmiş ve aradaki bölme tabaka erimiş çok sayıda hücrelerden oluşmuş geniş ve açık borulardır.
Bunlarda halkalı veya sarmal şekilde sekonder çeper kalınlaşmaları görülebilmektedir. Uçlarında basit veya skalarifom şekilli perforasyon tablaları bulunabilir. Destek işlevi gören sklerenkima hücreleri fusiform (iğ biçimli) ve etkinliğini yitirmiş basit geçit içerir. Ksilemin bir diğer elemanı olan parankima canlı, ince çeperli, belirgin nukleuslu, bol sitoplazmalı ve basit geçitleri bulunan hücrelerdir.
Anatomi
-
Beyin Sapı İşlevi
-
Pupiller Refleks Yolları
-
Amygdala
-
Hipokampus Anatomisi
-
Kanatlı Hayvanlarda Solunum Sistemini Oluşturan Organların Özellikleri
-
Hayvanlarda Solunum Tipleri
-
Hayvanlarda Solunum Mekaniği Nedir?
-
Hayvanlarda Akciğerler (Pulmones)
-
Soluk Borusu (Trake, Trachea)
-
Gırtlak (Larinks, Larynx)
-
Bölgelere Göre Omurların Özellikleri Nelerdir?
-
Omurganın yapısı ve görevleri nelerdir?
-
İskeletin (Kemiklerin) Görevleri Nelerdir ?
-
Kemik gelişimini etkileyen faktörler nelerdir?
-
Kemikleşme (Ossificasyon) Nedir ?