Bitki Liflerinin Görevi
Lifler çok eski yıllardan beri dokumacılıkta (tekstil sanayi), iplik ve halat yapımında kullanılır, böyle lif içeren bitkilere “lif bitkileri” adı verilir: Keten (Linum usitatis simum), Kenevir, Kendir (Cannabis sativa), Rami (Boehmeria nivea) ve Jüt’ün (Corchorus capsularis) lifleri bu bitkilerin kabuklarından elde edilir. Yaprakları ekonomik lif içeren bitkiler ise Sisal keneviri (Agave sisalina), Manila keneviri (Musa textilis), Yeni Zelanda keneviridir (Phormium tenax). Meyva kabuğu lif içeren bitki ise Kokos Palmiyesidir (Cocos nucifera). Tohumların epidermal tüylerinden faydalanılan bitkiler ise Pamuk (Gossypium herbaceum) ve Kapok’dur (Bombax pentandra).
Sanayi amaçlara göre lifler ikiye ayrılır:
1.Sert Lifler. Monokotil yapraklarında görülür, vaskular demetlerle ilgili liflerdir, daha çok yaprak lifleri olarak isimlendirilir. Çeperler fazla lignin leşmiştir, lifler sert ve diktir.
2.Yumuşak Lifler. Dikotıledonların yumuşak lifleri, bir diğer deyimle, bast lifle ya az ligninleşmiş ya da ligninleşmemiş çeperli, yumuşak ve eğilme yeteneğindedir.
Lifler aynı zamanda kullanılışlarına göre de sınıflandırılır: a) Kumaş yapımında kullanılan “dokuma lifleri”, b) “halat lifleri”, c) fırça ve süpürge yapımında kullanılan “fırça lifleri”, d) minder, yatak, yastık doldurmak için, cankurtaran simidi, kalafat ve pekiştirici olarak (duvar latası, plastik) kullanılan “doldurucu lifler” (kapok lifleri).
Dokuma endüstrisinde başlıca kullanılan lif pamuktur. Pamukta lifler yassı, ketende ise silindir seklindedir. Pamuk dokumacılıktan başka temizleme, sargı işlerinde, ağırlığının 10 misli su çekmesinden dolayı (hidrofil özellik) cerrahide kullanılır, ince dokumacılıkta keten ve rami; çuval, torba gibi kaba örgülerde kenevir ve jüt; sicim yapımında jüt, pamuk, kenevir ve keten; halat ve ipler manila keneviri ile sisal kenevirinden yapılır. Fırça ve süpürgeler Agave liflerinden, Palmae’in gövde ve yaprak liflerinden’, Sorghum vulgare’nin (Darı) infloresens liflerinden yapılır.
Teknolojik yönden lif hücrelerinin şekli, uzunluğu ve çeper yapısı lif endüstrisinde çok önemlidir. Lifin boy uzunluğuna, birbiri ile nasıl bağlandığına ve çeperin misellar yapısına büyük özen gösterilmiştir.
Ticari olarak lifler, uzun yaşam, gerilme direnci, boy, incelik, tekdüzelik ve elastisiteye göre sıraya dizilir.
Ticari liflerin hazırlanmasında bitkiler kısmi maserasyona (çürüme) uğratılır. Bu olayda bitkiler bakteri ve mantarlarla işlem gördürülür ve sonuçta dokuları oluşturan hücreler serbest hale geçirilir. Çürümenin erken döneminde yalnız hücre-arası gereçleri pektik enzimlerle etkilenir, sonra primer çeperler de ayrılır ve lif şeklindeki iplikler bireysel hücreler halinde maserasyona uğrar.
Botanik
-
Bitkisel Hormonlar Nelerdir?
-
Bitkisel Hormonları Nelerdir? Auxinler - Oksin Bitki Büyüme Hormonlarının Görevleri Nelerdir?
-
Pinus cembra - İsviçre Fıstık Çamı
-
Pinus banksiana - Banks çamı
-
Pinus aristata (Higori çamı)
-
Palinoloji – Polen Bilimi Hakkında Bilgi
-
Kaktüsgiller - Cactaceae Hakkında Bilgi
-
Papatyagiller - Asteraceae Hakkında Bilgi
-
Karanfilgiller - Caryophyllaceae Hakkında Bilgi
-
Periyant Nedir ? Periant (Çiçek Örtü Yaprakları)
-
Bitki Yaprak Tipleri Ve Görevleri - Yaprak Çeşitleri
-
Bitkilerde Gövde Çeşitleri ve Gövdenin Görevleri Nelerdir ?
-
Opuntia ficusindica - "Dikenli İncir"
-
Bitkilerde Bulunan Doğal Renk Maddeleri
-
Bitki Stresi: Abiyotik ve Biyotik Faktörler