BİTKİ HÜCRE ÇEPERİNDE YER ALAN GEÇİTLER
Sekonder çeperlerde derinlikleri, genişlikleri ve yapıları farklılık gösteren çukurluklara geçit denir. Geçitler kalınlaşmış çeperler arasında madde alış verişini sağlayan difüzyon alanlarıdır. Bitki hücrelerindeki başlıca geçit tipleri aşağıda verilmiştir.
1.Basit Geçitler: Çeper kalınlaşması devam etmeyip, kesintiye uğradığı yerlerde oluşan yalın geçitlerdir. Bu ince kalmış alanlarda orta lamel devam eder. Geçit çukurluğu üzerinde kemer oluşumu yoktur. Geçit kenarları birbirine paraleldir. Basit geçitler yandan ince köprücükler halinde, üstten bakıldığında ise noktacıklar şeklinde görülürler. Çoğunlukla canlı parankima hücre çeperlerinde, floem liflerinde ve sklereidlerde bulunurlar. Kalın çeperlerde basit geçidin çukuru kanal şeklini alır ve hücre lümeninden geçit zarına kadar uzanır. Hücre lümenine doğru tek bir yapı gibi görünen bu çukur sonra kollara ayrılır. Buna dallanmış geçit denir. Şayet iki hücrenin basit geçidi birleşirse basit geçit çifti oluşur.
2.Kenarlı Geçitler: Basit geçitlerden daha komplekstirler. Yapı bakımından fazlaca değişikliğe uğramışlardır. Kenarlı geçitlerde sekonder çeper, geçit çukurluğu etrafında kemer oluşturur. Kenarlı geçitlerde, çukurluğun sekonder çeperinin kemer ile örtülen bölgesine geçit odası, iki kenar arasındaki açıklığa geçit açıklığı denir. Geçit zarı orta kısımda kökeni primer çeper olan bir kalınlaşma gösterir. Buna yastıkçık anlamında torus denir. Torusun çapı geçit açıklığının çapından büyük olup, esnek bir yapıya sahiptir. Bazı durumlarda torus geçit çifti açıklığının bir tarafına itilerek, o taraftaki açıklığı kapatır. Bu şekilde maddelerin bir hücreye doğru hareketine olanak verir. Torus geçit çifti açıklığının ortasında bulunduğu zaman maddelerin geçiş yönü her iki hücreye doğrudur. Bu da, torusun hücreler arasındaki madde geçişinin kontrolünde rol oynadığını göstermektedir. Torusun iki yanında ince kalmış geçit zarı kısımlarına margo adı verilir. Bazı iki çenekli (dikotil) bitkilerde geçit odasını oluşturan sekonder çeperler üzerinde veya geçit açıklığı etrafında ince, basit veya dallanmış yapılar bulunur. Bunlara kalburlu geçitler denir ve bunlar geçitlerin ileri bir şekli olarak kabul edilirler. Kenarlı geçitler genellikle su ileten boruların yani ksilemin trake ve trakeidlerinde bulunur. Kenarlı geçitlere üstten bakıldığında iç içe iki daire şeklinde, yandan bakıldığında ise karşılıklı gelmiş iki V harfi şeklinde görülürler.
3. Yarı Kenarlı Geçitler: Bir kenarlı geçit bazen bir basit geçitle karşı karşıya gelerek bir geçit çifti oluşturabilir. Böyle geçitlere yarı kenarlı geçit çifti denir. Çünkü burada geçitlerden biri kenarlı, diğeri düz (basit) geçittir. Böyle geçitler daha çok trake ve trakeid hücreleri ile parankima hücrelerinin bir birine komşu hücre çeperleri arasında görülür.
Bazı durumlarda bir hücre çeperindeki geçit, komşu hücredeki komplementer bir geçit ile karşılaşmazsa veya bir interselüler alanın karşısına düşerse, bu tip geçitlere kör geçitler denir.
Laboratuvarda Yapılacak İşlemler
1.Soğan zarından {Allium cepa) bir parça veya mum çiçeği (/foya carnosa) gövdesinden enine bir kesit alarak, lam lamel arasında, mikroskopda gözleyiniz. Basit geçitleri özellikle mum çiçeğinde basit ve dallanmış geçitli hücreleri inceleyiniz ve şekillerini çiziniz.
2.Çam (.Pinus) odun dokusunun teğetsel ve radyal kesitlerini mikroskop altında inceleyerek basit ve kenarlı geçitlerin üstten ve yandan görünüşlerini gözleyip, şekillerini çiziniz.
Anatomi
-
Beyin Sapı İşlevi
-
Pupiller Refleks Yolları
-
Amygdala
-
Hipokampus Anatomisi
-
Kanatlı Hayvanlarda Solunum Sistemini Oluşturan Organların Özellikleri
-
Hayvanlarda Solunum Tipleri
-
Hayvanlarda Solunum Mekaniği Nedir?
-
Hayvanlarda Akciğerler (Pulmones)
-
Soluk Borusu (Trake, Trachea)
-
Gırtlak (Larinks, Larynx)
-
Bölgelere Göre Omurların Özellikleri Nelerdir?
-
Omurganın yapısı ve görevleri nelerdir?
-
İskeletin (Kemiklerin) Görevleri Nelerdir ?
-
Kemik gelişimini etkileyen faktörler nelerdir?
-
Kemikleşme (Ossificasyon) Nedir ?