Beyincik Sanıldığı Kadar Küçük Olmayabilir

Beyincik Sanıldığı Kadar Küçük Olmayabilir

Beyin görüntüleme çalışmaları ile serebellum yani beyincik korteksinin, serebral korteksin yüzde 80'i kadarlık bir alanı kapladığı ortaya çıkarıldı.

Bizi makaklar gibi diğer yüksek primatlardan ayıran kıvrak zekamız büyük oranda serebellum (İng. Cerebellum) tarafından yönetilmektedir. Latince direkt 'küçük beyin' manası taşıyan serebelluma beyincik de diyoruz. Serebellum art beyin bölgesinin korteksinin altında beyin sapına yakın konumlanmış bir bölgedir.

Boyutlarına karşın San Diego State University bünyesinde gerçekleştirilen mevcut çalışma ile beyinciğin sanıldığı kadar küçük olmadığı görüldü. Serebellum, beş ana duyu algımız başta olmak üzere, hareketlerimiz, düşüncelerimiz, duygularımız ve ağrı hislerimizde farklı bir takım roller üstlenmektedir. Bulunduğu kadar küçük alana sığacak kadar üstten beyin ve alttan boyun üzerindeki kafatası çıkıntısı arasında sıkışarak bir anlamda düzlemsel bir hal almış çok fazla kıvrıma sahip bir bölge alan serebellum, beynin serebral korteksin sekizde biri kadarlık bir hacmi doldurmaktadır. Tam da bu nedenden dolayı da, serebellumun yüzey alanı da serebral korteksten çok çok daha küçük sanılıyordu.

Gerçekleştirilen çalışmada yüksek çözünürlüklü MR görüntüleri (ultra-high-field 9.4 Tesla MR cihazı kullanılarak) alındı ve ekip tarafından geliştirlen yazılım ile de elde edilen görüntüler işlemlenerek analiz edildi. Bu incelemelerin sonucuna göre, serebellum bölgesinin çok sayıda ve sıkıca birbirine geçmiş kıvrıma sahip olduğu ve bunun tüm beyin kabuğunun yani serebral korteksin yüzey alanının yüzde 80'ine denk geldiği ortaya çıkarıldı. Küçük bir karşılaştırma yapılması gerekirse, makaklarda bu oranın yüzde 30 olduğunu söylemeliyiz.

Bu derecede yüksek kıvrımlı yapı insan davranışı ve bilişinin evrimi noktasında ne kadar belirleyici olduğunu da gösteriyor. Yine SDSU tarafından geliştirilen FreeSurfer yazılımı ile kıvrımlı yapıların dijital ortamda kompütasyonel olarak yeniden yapılandırılması sağlandı. Yazılım aynı zamanda kıvrımlı kısımların sanal olarak açılıp düzleştirilerek serebellum korteksinin her kat yerindeki iç yapısını da görselleştirmeyi sağlıyor.

Sonuçları ve detayları PNAS'ta (Proceedings of the National Academy of Sciences). yayımlandı ve çalışma ile artık elimizde serebellum bölgesinin harita biçiminde tam bir yüzey alanını elde edilebildi. Daha önceki çalışmalar korteks ve serebellum arasında benzerlikler olduğunu çokça göstermiş olsa da arada bir temel fark var: Serebral korteks, vücut bölgelerini ve uzuvlarını vücuttaki organizasyonları gibi bitişik ve sıra ile organize ve temsil etmekte iken serebellumda bu dizilim yok gibidir veya rasgeledir diyebiliriz. Bu da karışık atılmış puzzle parçalarına benzetilebilir. Bir alan omuz ile ilgili iken yanında yüz veya dudağı yöneten sadece bir kısım bulunabilmekte..

Mevcut koşullarda serebellumun çok farklı beyin bölgelerinden bilgileri toparlayarak çok yakın kısımlarda bir birinden net biçimde ayırarak işlemlediğini gösteriyor. Bu da serebellum incelemelerinin gerçekten yüksek çözünürlüklü beyin görüntüleme teknikleri ile yapılmasının zorunlu olduğunu gösteriyor.

Kaynak ve İleri Okuma

Martin I. Sereno, Jörn Diedrichsen, Mohamed Tachrount, Guilherme Testa-Silva, Helen d’Arceuil, Chris De Zeeuw. The human cerebellum has almost 80% of the surface area of the neocortex. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2020; 202002896, https://www.pnas.org/content/117/32/19538

Padma Nagappan, ‘Little Brain’ or Cerebellum Not So Little After All, SDSU News Center, 31 Temmuz 2020, http://newscenter.sdsu.edu/sdsu_newscenter/news_story.aspx?sid=78105

BilimFili: "Beyincik Sanıldığı Kadar Küçük Olmayabilir"

https://bilimfili.com/beyincik-sanildigi-kadar-kucuk-olmayabilir

#Beyincik # MR görüntüleri # serebellum # serebral korteks