Beyin (Serebrum)
Serebral hemisferlerde, gri cevher serebral korteks olarak yüzeyde ve ganglion ya da çekirdek (nukleus) olarak da beyaz cevherle çevrili vaziyette merkezi yerde bulunur.
Hemisferlerin yüzeyi yüzeysel alanın genişlemesini sağlayacak şekilde kıvrıntılar gösterir. Katlantıların yüzeye doğru olan uzantıları gyrus, içe doğru olan çöküntüleri ise sulkus adını alırlar. Korteks yüzeyi yaklaşık 200.000 mm2’dir. Korteks kalınlığı ise 1,5 ile 4 mm arasında değişir. Korteks sinir hücrelerini, lifleri, nörogliayı ve kan damarlarını içerir. Hücrelerin çoğunluğu piramidal, yıldız (granüler hücreler) ve fusiform (iğ) şeklindedir. Bu hücreler lamina şeklinde düzenlenmişlerdir. Bir kesitte bu şekilde 6 tabaka ayırt edilir. Gri madde (cevher) içerisinde 50 milyar kadar nöron olduğu hesaplanmıştır. Sinir dokusundaki nöronların perikaryonlarını belirleyen boya metodlarının uygulanmasıyla, perikaryonların yerleşim düzeni yönünden 6 korteks tabakası tanımlanabilir. Bu şekilde tabakalara ayırma “hücresel yapı düzeni, sitoarkitektür” olarak adlandırılır. Perikaryondan çıkan uzantıları gösteren boyalar ise aynı 6 tabakadaki nöron uzantılarının düzenini belirler. Bu fibrilli yapı “fibrilli düzen, myeloarkitektür” olarak tanımlanır. Korteksin myelo ve sitoarkitektürü karşılıklı incelendiğinde tabakaların dıştan içe doğru şöylece sıralandıkları görülür.
Sitoarkitektür Myeloarkitektür
1- L. zonalis (St. Molekülare) 1- L. tangensiyalis
2- L. granülaris eksterna 2- L. disfibroza
3- L. piramidalis eksterna 3- L. superradiata
4- L. granülaris interna 4- Striata Baillargeri eksterna
5- L. piramidalis interna (L.Ganglionaris)5-L.İnterradiata (içte strita Baillargeri interna)
6- Lamina multiformes 6- Lamina infrastriata
1- Moleküler tabaka; en yüzeyel kat olup pia materin hemen altında yer alır. Başlıca yüzeye paralel seyreden ve daha derindeki hücrelerden köken alan lifler ile birkaç küçük sinir hücresi perikaryonundan meydana gelmiştir. Buradaki sinir hücrelerinin perikaryonları iğ şeklinde, yassılaşmış ve çok kutupludur. Dendrit ve aksonları kısadır. Myeloarkitektür yönünden bu kat, yüzeye paralel olan uzantıların demetlerinden yapılı lamina tangensiyalistir. Tangensiyal kattaki fibrilli yapı, III. kattaki piramidal nöronların dendritleri ile yine aynı katta yer alan ters piramidal hücrelerin (Martinotti hücreleri) tabanlarından çıkan aksonlarının bu kata ulaşarak yüzeye paralel dallanmalar göstermeleri ile oluşur.
2- Dış granüler tabaka; küçük, üçgen şekilli sinir hücresi perikaryonlarını içerir. Bu nedenle granüllü görünür. Sinir hücreleri çok kutupludurlar. Dendrit ve aksonları kısadır, bulundukları katta kalırlar. III. katta yer alan piramidal hücrelerin dendritleri I. kata geçmek için bu II. katı katederler. Granüler hücrelerde dolu olduğundan, myeloarkitektür bakımından fibrilsiz bir yapıya sahiptir (Lamina disfibroza).
3- Dış piramidal hücre tabakası; bu tabakada büyük piramidal hücreler bulunur, bu hücrelerin perikaryonları piramid şeklinde ve 20-30 mikron kadar büyüklüktedir. Yüzeye bakan tepelerinden bir dendrit çıkar. Bu dendritler I. kata kadar uzanarak orada yüzeye paralel olarak dallanır. Tabandan çıkan aksonlar alttaki katları geçerek demetler halinde beyaz maddeye girerler (bağlayıcı ve komissural lifler). Bu katın myeloarkitektüründe de çokça uzantılar gözlenmez. Bu tabaka alttaki radyal çizgili katın üzerinde yer aldığından lamina super radiata diye bilinir. Ayrıca bu katta pek çok küçük granül hücreleri de bulunur. Bu tabakada ayrıca ters piramit şeklindeki Martinotti hücreleri de yer almaktadır; aksonları moleküler tabakaya kadar uzanır.
4- İç granüler tabaka; küçük, yıldız şekilli granül hücrelerinden oluşmuştur. Perikaryonların sıklığı buraya granüllü bir görünüm verir. Bu katın genişliği korteksin çeşitli bölgelerinde birbirlerinden farklıdır. Motor ve ön motor bölgesinde kalındır. Bu katın myeloarkitektüründe çoğunlukla talamustan gelen bağlayıcı (assosiasyon) liflerden oluşan “Dış Baillargeri Şeridi” gözlenir.
5- İç piramidal tabaka (Ganglionik tabaka); büyük ve orta büyüklükte piramidal hücrelerin bulunduğu tabakadır. Büyük piramidal hücrelere (40-60 mikron) Betz’in dev piramidal hücreleri denir. Piramidin üst ucundan çıkan dendritler III. katın piramidal nöronlarının dentritleri gibi I. kata çıkar ve orada yüzeye paralel olarak dallanırlar. Böylece I. katta, hem III. hem de V. kattaki piramidal nöronların dendritlerinin dalları yayılırlar. Myeloarkitektüründe, bu katın özellikle iç bölgesinde yine bağlayıcı liflerin uzantılarından oluşan iç Baillargeri şeridi yer alır. Dış ve iç Baillargeri şeritleri arasında Lamina İnterradiata bulunur. Büyük piramidal hücrelerin uzun aksonları beyaz maddeye geçer.
6- Multiform (polimorfik) hücre tabakası; çeşitli şekillerdeki hücreleri içerir. Yassı ve geniş perikaryonlu nöronların dendritleri II. ve III. katlara çıkar, aksonları ise beyaz maddeye girer. Bu tabakada ters piramidal hücreler (Martinotti) de bulunur. Bunların aksonları I. kata çıkan traktusler halinde gözlenirler. Aksonlardan ve kollateral uzantılardan oluşan yüzeye paralel uzantı demetleri de gözlenir. Böylece belirli bir çizgilenme biçimi olmayan yoğun, fibrilli bir yapı gösterir (Lamina infrastriata). Bu kat motor bölgelerde kalın, duyusal bölgelerde incedir.
Bu 6 katlı, düzenli yapı korteksin hemen her bölgesinde aynıdır. Bu yapı düzenine sahip korteks izokorteks olarak anılır. Bazen korteks değişik hücresel bir düzenlenme gösterir ki buralara da allokorteks denir.
Hatırda tutulmalıdır ki bütün tabakalar birbirleri ile kaynaşır ve ayrıca bütün tabakalar nörogliaya sahiptir. Dolayısı ile hücreler çıplak sinir liflerinden ve nöroglia hücreleri uzantılarından oluşan keçe şeklindeki bir ağ (ki bu ağa neuropil adı verilir) içerisinde yerleşmişlerdir. Serebral korteksin değişik bölgelerinde tabakaların kalınlıkları, o bölgelerin özel fonksiyonları ile ilgili olmak üzere farklıdır.
Gri cevherin altında yer alan beyaz cevher bütün yönlere doğru seyreden myelinli lif demetlerinden meydana gelmiştir. Bu lifler şüphesiz nöroglia ile desteklenmiştir ve fonksiyonel olarak 3 gruba ayrılırlar:
1- Bağlayıcı lifler (Assosiyasyon lifleri)
Aynı hemisfere ait korteksin değişik bölgelerini birbirine bağlayan liflerdir.
2- Komissural lifler
Bir hemisfere ait korteks bölgelerini karşıt diğer hemisferin korteks bölgelerine bağlayan liflerdir.
3- Projeksiyon lifler
Korteksi daha derindeki merkezlere bağlayan liflerdir.
Beyin kesitinde; nöron perikaryonları ve glia hücreleri içeren, pia materle çevrili korteks tabakası izlenmektedir.
Beyin kesitinde; glia hücreleri ve sinir lifleri içeren medulla tabakası görülmektedir. .
Histoloji
-
Endosülfan ve okratoksin-A’nın birlikte sıçanlarda toksisitesi: histopatolojik değişiklikleri
-
Histoloji Pdf Ders Notları
-
DEKALSİFİYE EDİLMEMİŞ KESİTLERİN HAZIRLANIŞI
-
DEKALSİFİKASYONU TEST ETMEK
-
KELATLAMA AJANLARI
-
ELEKTROLİTİK DEKALSİFİKASYON
-
ASİT DEKALSİFİKASYON SIVILARI
-
Histopatoloji nedir ?
-
KEMİK DOKUSU VE DEKALSİFİKASYON
-
MSS’DE DEJENERE MİYELİNİN GÖSTERİMİ
-
MARKSCHE’DEN BOYASI (Spielmayer, Benda)
-
MSS‘DE MİYELİNİN GÖSTERİMİ
-
KARIŞIK OLAN TEKNİK
-
BİELSCHOWSKY TEKNİĞİ
-
GÜMÜŞ ÇÖKTÜRME YÖNTEMLERİ