Balıkların yaşam şeklleri
Soliter ve Gruplar Halinde Yaşayan Balıklar
Balıklarda yaşam tarzı, genellikle onların beslenme durumlarıyla çok yakından ilgilidir. Zira bazı balıklarda beslenme planktonik organizmalarla olduğu halde ; diğer bazılarında daha büyük canlı varlıklar besin kaynağı olmaktadır. Örneğin, Turna balığı (Esox lucius), Tatlısu Levreği (Lucioperca lucioperca), Yayın balığı (Silurus glanis], Lota lota, ,Yılan balığı (Anguilla anguilla) v.b. gibi, formlar özellikle büyük canlı avlarla beslenen ve bizzat avın arkasından koşarak yakalayan (predatör) ve onları adı parçalayan yırtıcı balıkların önde gelen temsilcileridir. Bu yüzden geçen türler yaşamlarında daha ziyade soliter bir hayat tarzını tercih etmektedirler.
Bunlara karşılık, küçük gruplar veya bazı hallerde büyük topluluklar halinde dolaşan sosyal yaşamlı balıklar da vardır. Gruplar halinde yaşam özelliği, bilhassa genç yaştaki balıklarda daha çok görülmektedir, örneğin, Mugil, Leuciscus, Cyprinus, Alburnus, Coregonus v.b. gibi, cinslerinde genç yaştaki bireyler özellikle suyun yüzeyine yakın zonlarında büyük gruplar halinde dolaşmaktadırlar. Bu durum bilhassa açık ve güneşli havalarda su filmine yakın yerlerde çok sık görülmektedir. Bununla beraber, bu türlü sosyal yaşama uymuş formlarda büyük topluluk halindeki hayat sürdürme işi ancak genç yaşlarda dikkati çekmekte, bireyler yaşlandıkça sosyalleşme içgüdüsü azaldığından, gruplar yavaş yavaş dağılmakta veya daha küçük topluluklar şekline dönüşmektedir. Grup halinde yaşam sürdüren balıklar özellikle planktonlarla beslenen formları içermektedir.
Bazı balıklarda ise, grup halinde yaşamak mevsimsel bir ritim şeklinde dikkati çekmektedir. Örneğin, bazı Cytorinid türlerinde hibernasyon (kışı geçirme) büyük gruplar halinde görülmektedir. Şöyle'ki , böyle bir özellik gösteren formlar (Cyprinus carpio, Tınca tınca ve Abramis brama} kış periyodunda bir araya toplanarak büyük gruplar teşkil ederler ve genellikle suların en derin yerlerinde az aktif veya tamamen pasif bir şekilde soğuk periyodu geçirirler. Bu yüzden, özellikle balıkların davranışlarını çok iyi bilen uzman balıkçılar, adı geçen balıkları bu özelliklerinden faydalanarak kış periyodunda çeşitli tuzaklarla bol miktarda yakalarlar.
Gruplar halinde, bir araya toplanmış balıklar genellikle aynı türün bireylerinden teşkil edilmiş olmakla beraber, Alburnus topluluğu, Coregonus topluluğu v.b. gibi formları bazı hallerde iki türe ait bireylerin bir arada karışık şekilde gruplaştıkları da dikkati çekmektedir Örneğin, genellikle aynı zonlarda yaşayan, yaşam tarzları ve morfolojik görünüşleri itibariyle de Alabalık yavrularına çok benzeyen Phoxinus phoxinus türünün, genç Alabalıklarla, Abramis brama türünün de, Blicca björkma türüyle birlikte gruplar teşkil ettikleri görülmüştür.
Bazı balıklar ise, beslenme periyodunda soliter hayat sürdürürken, üreme döneminde toplu halde yaşarlar. Örneğin, Anguilla anguilla (Yılan balığı) 3 yaşını geçtikten sonra, büyük bir metamorfoz geçirerek küçük yılan balığı şekline dönüşürler ve genellikle akarsulara, göllere geçerek beslenme periyodunu buralarda tamamlarlar. Aşağı yukarı 7-8 yaşına kadar süren bu dönem içinde soliter bir hayat tarzı geçirirler. Olgunluğa eriştikleri zaman tatlısuları terkederek denizde büyük gruplar halinde toplanırlar ve birlikte, üreme yerleri olan Sargasso denizine göç ederler. Görüldüğü gibi, buradaki grup teşkil etme, üreme ile doğrudan ilgilidir.
Üreme dışında da, grup halinde yaşamayı sürdüren balıklardan en belirli olanı Alburnus alburnus türüdür. Bunların, bütün ömürleri boyunca gruplar halinde yaşamaları, bazı koşullarada bağlanmaya çalışılmıştır. Bazı araştırıcıların görüşüne göre, bu küçük balıklar, genellikle predatör formlara yem olduklarından, gayet ürkek ve telaşlı bir yaşam sürdürürler. Herhangi bir yırtıcı balığın saldırısına uğradıkları zaman, herbir birey, kendisini kurtarmak için kaçma çabaları gösterir, böylece yırtıcı formların herbirine düşen, saldırıya uğrayan birey sayısı da daha az olmaktadır, işte bu yüzden, bu balıkların herhangi bir predatörden kurtulma oranını, azami seviyeye yükseltmek amacıyla, gruplar teşkil ettikleri ileri sürülmüştür. Fakat, bunun ne dereceye kadar doğru olduğu kesinlikle ifade edilemez, dolayısıyla bu husus fikir yürütmekten öteye gidemez.
Sedenter ve Migratör Balıklar
Tatlısu balıklarının çoğu, günlük yaşamları sırasında genellikle sedenter karakterlidirler. Sedenter balıklar bütün ömürlerini belli bir ortamda sürdürmeye alışmış formlar olup, bunların yer değiştirmesi söz konusu değildir yahut da çok dar sınırlar içinde lokal göçleri vardır. Örneğin, Esox lutius bilhassa büyüme esnasında genellikle kamışlarla işgal edilmiş bir bataklığın zemininde yaşar. Zira burası, bilhassa ilkbahar ve yaz döneminde, kendisine yem olacak küçük balıklarla doludur. Bu yüzden sazlar, arasında, tıpkı bir avcı gibi gizlenerek yakınına gelen avları kolavca yakalar ve yutarlar.
Diğer taraftan aynı özellik Salma trutta ve Phoxinus phoxinus gibi soğuk su formlarında da görülmektedir. Zira adı geçen formlar daima akarsuların en soğuk zonlarında ve genellikle bütün gizlenme yerlerini ve herbir taşını dahi çok iyi bir şekilde tanıdıkları, küçük bir sahada kalırlar.
Bazı formlar daima aynı cins ortamda (Örneğin her zaman tatlısu ortamında) kaldıkları halde, tatlısuları terketmeksizin bazen önemli sayılabilecek mesafelerde yer değiştirebilirler. Örneğin, Barbits türleri ve Salmo trutta'mn bazı ırkları yumurta bırakma zamanlarında özellikle bol oksijenli, zemini çakıllı ve daha sığ olan akarsuyun yukarı havzalarına doğru tırmanırlar. Dolayısıyla aynı akarsu sistemi içinde olmak üzere önemli mesafelerde yer değiştirmiş olurlar.
Buna karşılık bazı tatlısu balıkları da yılın her mevsimi aynı yerde kalmayıp, özellikle üreme ve büyüme zamanlarını, ayrı ayrı bölgelerde geçirirler, bu nedenle yıl içinde periodik göçler yaparlar.
Zooloji
-
Ataks tavuk yetiştiriciliği ve Ataks tavuk özellikleri nelerdir?
-
Omurgalılara Genel Bir Bakış
-
Memelileri diğer canlı türlerinden ayıran bazı özellikler
-
Göz dizilişlerine bakarak örümceklerde familya tespiti
-
Önositoid nedir? Önositoidler nasıl bir yapıya sahiptir ?
-
Adipohemosit nedir?
-
Sferül hücre nedir?
-
Koagülosit nedir?
-
İntegrin nedir? Görevleri nelerdir?
-
Organogenez nedir ? Hangi canlılarda görülür ?
-
Hayvanlarda boşaltım sistemi elemanları nelerdir?
-
Nöral Kristadan Gelişen Yapılar
-
Omurgasızlarda kan hücreleri
-
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
-
İstilacı Türlerin Yayılma Yolları Nelerdir ?