Bakterilerin Neden Olduğu 7 Korkunç Hastalık
Bakteriler büyüleyici organizmalardır. Hepsi ile karşılaşmamız mümkün, birçok bakteri gündelik hayatımızda bizlere yardımcı olabilir. Streptococcus pyogenes (NIAID)/CC BY 2.0
Bakteriler gıdaların sindiriminde, absorpsiyona, vitamin üretimine ve diğer zararlı mikroplara karşı korunmamıza yardımcı olurlar. Bu yaralı bakterilerin tam tersine insanları etkileyen bazı hastalıklara neden olan bakterilerde mevcuttur. Hastalığa neden olan bakterilere patojen bakteriler adı verilir. Bu bakteri türleri endotoksinler ve eksotoksinler denilen zehirli maddeler üretirler. Üretilen bu maddeler, bakterilerin neden hastalıklarda ortaya çıkan belirtilerden sorumludur. Belirtiler hafif ila ağır arasında değişebilir ve bazıları ölümcül olabilir. Bakterilerin neden olduğu yedi korkunç hastalığa kısaca bir göz atalım.
1. Nekrotizan Fasiit (Et yeme hastalığı)
Nekrotizan fasiit, Streptococcus pyogenes bakterilerinin neden olduğu ciddi bir enfeksiyondur. S. pyogenes, genellikle vücudun cilt ve boğaz bölgelerini kolonize eden kok şeklindeki bakterilerdir. S. pyogenes, vücut hücrelerini, özellikle kırmızı kan hücrelerini ve beyaz kan hücrelerini yok eden toksinler üreten et yiyen bakterilerdir. Bu enfekte olmuş dokunun veya nekrotizan fasiitin ölmesine neden olur. Necrotize edici fasiitise neden olan diğer bakteri türleri arasında Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Klebsiella ve Clostridium da bulunur.
İnsanlar bu tip enfeksiyonlarla en çok deride meydana gelen kesikler veya açık bir yarayla bakterinin teması sonucunda bakterinin vücuda girmesi şeklinde karşılaşır. Nekrotizan fasiit tipik olarak kişiden kişiye yayılmaz ve oluşumlar rasgele olur. Düzgün işleyen bağışıklık sistemine sahip olan ve iyi yara bakımı hijyeni uygulayan sağlıklı bireyler, hastalığın gelişimi için düşük risk altındadır.
2. Staph Enfeksiyon
Metisiline dirençli Staphylococcus aureus (MRSA), ciddi sağlık sorunlarına neden olabilecek bakterilerdir. MRSA, metisilin de dahil penisiline ve penisiline bağlı antibiyotiklere karşı direnç geliştiren bir Staphylococcus aureus bakteri veya Staph bakteri türüdür. MRSA tipik olarak fiziksel temas yoluyla yayılır. Enfeksiyona neden olan bakterinin bir kesi ( açık yara) yoluyla deriyi aşması gerekir. MRSA sıklıkla hastanede uzun süre yatma sonucu olarak edinilir. Bu bakteriler, tıbbi cihazlar da dahil olmak üzere çeşitli cihazlara yapışabilirler. MRSA bakterileri iç vücut sistemlerine erişir ve bir staf enfeksiyonuna neden olurlarsa, sonuçlar ölümcül olabilir. Bu bakteri, kemiklere, eklemlere, kalp kapaklarına ve akciğerlere bulaşabilir.
This antibiotic resistant strain of Staphylococcus aureus bacteria (yellow), commonly known as MRSA, is an example of cocci shaped bacteria. National Institutes of Health/Stocktrek Images/Getty Images
3. Menenjit
Bakteriyel menenjit, meninks olarak bilinen beynin ve omuriliğin koruyucu örtüsünün iltihaplanmasıdır. Bu beyin hasarına hatta ölümüne yol açabilecek ciddi bir enfeksiyondur. Şiddetli bir baş ağrısı menenjitin en sık rastlanılan semptomlarından biridir. Diğer semptomlar boyun sertliği ve yüksek ateştir. Menenjit antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Ölüm riskini azaltmaya yardımcı olması için enfeksiyondan sonrasında antibiyotik tedavisine mümkün olduğunca çabuk başlaması çok önemlidir. Menenjit aşıları, meningokok aşısı, risk altındaki kişilerin sağlığı için önemlidir. Bu aşılar hastalığın geliştirmesini önleyebilir.
Bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler tümüyle menenjit oluşturabilir. Bakteriyel menenjit, bir takım bakterilere neden olabilir. Bakteri menenjitine neden olan spesifik bakteriler enfekte kişinin yaşına göre değişir. Yetişkinler ve ergenler için, Neisseria meningitidis ve Streptococcus pneumoniae bakterileri hastalığın en yaygın nedenidir. Yeni doğanlarda, bakteriel menenjitin en yaygın nedenleri Grup B Streptokok, Escherichia coli ve Listeria monocytogenes'dir.
Neisseria meningitidis bacteria cause meningococcal meningitis. S. Lowry/Univ Ulster/The Image Bank/Getty Images
4. Pnömoni
Pnömoni akciğerlerin bir enfeksiyonudur. Semptomlar arasında yüksek ateş, öksürük ve nefes darlığı bulunur. Bir takım bakteriler pnömoniye neden olabilirken, en yaygın pnömoniye etkeni Streptococcus pneumoniae'dir. S. pneumoniae bakterileridir. Sağlıklı bireylerde normalde enfeksiyona neden olmaz. Bazı durumlarda bakteri patojen olur ve pnömoniye neden olur. Enfeksiyon genellikle bakteriler inhale edildikten sonra başlar ve akciğerlerde hızlı bir oranda çoğalır. S. pneumoniae aynı zamanda kulak enfeksiyonlarına, sinüs enfeksiyonlarına ve menenjitlere neden olabilir. Gerektiğinde, çoğu pnömoni, antibiyotik tedavisi ile yüksek bir tedavi olasılığına sahiptir. Pnömokok aşısı, risk altındaki kişilerin bu hastalığa yakalanmasını önlemeye yardımcı olabilir. Streptococcus pneumoniae bakterileri kok şeklindeki bakterilerdir.
These are pneumococcus (Streptococcus pneumoniae) bacteria. Pneumococcus is the bacterium that causes pneumonia, bronchial pneumonia, purulent pleurisy, bacterial meningitis, ear infections, sinusitis and conjunctivitis. BSIP/UIG/Getty Images
5. Tüberküloz
Tüberküloz (TB), akciğerlerde etkili olan bulaşıcı bir hastalığıdır. Genellikle Mycobacterium tuberculosis denilen bakterilerden kaynaklanır. Tüberküloz uygun bir tedavi yöntemi uygulanmaması sonucunda ölümcül olabilir. Hastalık, enfekte bir kişinin öksürdüğü, hapşırığı ya da konuşması ile havaya yayılır. Bir takım gelişmiş ülkelerde, HIV enfeksiyonu kapmış kişilerin bağışıklık sistemlerinin zayıflaması nedeniyle HIV enfeksiyonlarının artmasıyla TB artmıştır. Tüberküloz tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Aktif bir enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olmak için izolasyon da bu hastalığın tedavisinde önemlidir. Tedavi, enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak, 6 aydan 1 yıla kadar uzun süreli olabilir.
This scanning electron micrograph (SEM) depicts a number of Gram-positive Mycobacterium tuberculosis bacteria. TB bacteria become active, and begin to multiply, if the immune system can't stop them from growing. The bacteria attack the body and destroy tissue. If in the lungs, the bacteria can actually create a hole in the lung tissue. CDC/Janice Haney Carr
6. Kolera
Kolera, Vibrio cholerae bakterilerinin neden olduğu bir bağırsak enfeksiyonudur. Kolera, tipik olarak Vibrio cholerae ile kirlenmiş yiyecek ve su ile bulaşan, gıda kaynaklı bir hastalıktır. Dünyada yılda yaklaşık 3-5 milyon vakayla karşılaşılır. Bu hastalığa yakalananların yaklaşık 100.000 inde ölüm gerçekleşir. Enfeksiyon vakalarının çoğu kötü su ve gıda sanitasyonlu bölgelerde görülür. Kolera hafif ila şiddetli olabilir. Şiddetli formun belirtileri diyare, kusma ve krampları içerir. Kolera tipik olarak, enfekte kişiyi nemlendirerek tedavi edilir. Daha ağır vakalarda, hastanın iyileşmesine yardımcı olmak için antibiyotikler kullanılabilir.
These are cholera bacillus or vibrion (Vibrio cholerae). Cholera is a contagious and epidemic toxic infection of the intestine. It is characterized by severe and abundant diarrhea. If not treated, the main classic strain of the disease is fatal in more than half the cases. BSIP/UIG/Getty Images
7. Dizanteri
Baciller dizanteri, Shigella cinsindeki bakterilerin neden olduğu bağırsak enflamasyonudur. Kolera'ya benzer şekilde, kontamine yiyecek ve su ile yayılır. Dizanteri, tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yıkamayan kişiler tarafından da diğer bireylere çok çabuk yayılır. Dizanteri belirtileri hafif ila şiddetli olabilir. Şiddetli belirtiler arasında kanlı ishal, yüksek ateş ve ağrı bulunur. Kolera gibi, dizanteri tipik olarak hidratasyon ile tedavi edilir. Kuvvete dayalı antibiyotiklerle de tedavi edilebilir. Shigella'nın yayılmasını önlemenin en iyi yolu, yemek yemeden önce ellerinizi iyice yıkayıp kurutmak ve dizanteri riskinin yüksek olduğu yerlerde klorlanmamış suların içmesini önlemektir.
This illustration depicts a three-dimensional (3D) computer-generated image of a number of rod-shaped, drug-resistant Shigella bacteria. Shigella usually causes diarrhea (sometimes bloody), fever, and abdominal pain. CDC/James Archer
Kaynaklar:
- "Necrotizing Fasciitis: A Rare Disease, Especially for the Healthy." National Center for Immunization and Respiratory Diseases, Division of Bacterial Diseases. Centers for Disease Control and Prevention. Updated 17 April 2015. (http://www.cdc.gov/features/necrotizingfasciitis/).
- "Bacterial Meningitis." National Center for Immunization and Respiratory Diseases. Centers for Disease Control and Prevention. Updated 1 April 2014. (http://www.cdc.gov/meningitis/bacterial.html).
- "Pneumococcal Disease." Centers for Disease Control and Prevention. Updated 10 June 2015 (http://www.cdc.gov/pneumococcal/index.html).
- "Tuberculosis (TB)." Centers for Disease Control and Prevention. Updated 28 April. 2015 (http://www.cdc.gov/tb/default.htm).
- "Dysentery." National Health Service. Reviewed 18 Feb. 2015 (http://www.nhs.uk/Conditions/Dysentery/Pages/introduction.aspx).
- "Cholera - Vibrio cholerae infection." Centers for Disease Control and Prevention. Updated 27 October 2014. (http://www.cdc.gov/cholera/index.html).
Çeviren ve Derleyen: Yavuz Aydın
Mikrobiyoloji, Parazitoloji ve Viroloji
-
Mısır Mumyaları Sıtma, Parazitik Kurtlar ve Bitlerle Dolu
-
Araştırmacılar yeşil algler ve bakterilerin birlikte iklimin korunmasına katkıda bulunduğunu ortaya koyuyor.
-
Bilim İnsanları Kretase kehribarında hapsolmuş endoparazit deniz tenyasını keşfettiler.
-
Saç Bitleri, Amerika’ya İlk İnsan Göçleriyle Birlikte Yayılmış
-
E. coli'de ısı şoku tepkisinin altında yatan yeni mekanizmanın ortaya çıkarılması
-
Parazitlerle Enfekte Olmuş 200 Milyon Yıllık Dışkı Fosili Bulundu
-
"Virüsler ve Sağlığımız: Viral Hastalıkların Altında Yatan Gerçekler"
-
Sibirya’da Bulunan 46.000 Yıllık Yuvarlak Kurtlar Canlandırıldı
-
Virüsler hücreler arası iletişimi bozarak bağışıklık sistemini atlatıyor
-
Sıcağı seven deniz bakterisi, asbestin zehirleyici etkisini yok edebilir
-
Bağırsak bakterilerinin kilo almayla ilişkisi var mı?
-
Maymun çiçeği virüsü
-
C. elegans solucanlar zehirlenmekten nasıl korunuyor?
-
Yeni organizmanın keşfi, atık su arıtımında ortak sorunu çözebilir.
-
İlk Koronavirüs Salgını 21.000 Yıl Önce Çıkmış