Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Bağ dokusu fibrillerinin differensiyal boyama işlemleri, histolojik tekniklerin önemli bir kısmını oluşturur. Bu yolla dokulardaki patolojik değişimlerin saptanmasında yararları vardır. Fibriller farklı boyaların kombinasyonlarla veya ardarda kullanımları ile gösterilebilir. Metalik çöktürme yöntemleri de retiküler fibriller için uygulanmaktadır. 5-6 µm den daha kalın olan kesitler bağ dokusu fibrilleri için uygun değildir. Herhangibir trikrom boyası için 3-5 µm’luk parafin kesitler kullanılmalıdır. Van Gieson boyası için kollajen fibrillerin gösteriminde daha kalın kesitler kullanılabilir.
Kollajen Fibrillerin Gösterimi
a-Van Gieson Boyası:Kollajenin seçici boyanması için kullanılan en basit yöntemdir. Dezavantajı, genç fibrilleri koyu kırmızı boyamamasıdır. Kollajeni koyu kırmızı,kas, sitoplazma, kırmızı kan hücreleri, fibrin sarı renkte boyanır. Asit fuksinle kırmızı boyanır.
b-Masson’ un trikrom boyası:Özellikle Zenker, Helly, Bouin ve formal-sublimat ile fiksasyon önerilir. % 10 luk formalin ile tespit edilmiş kesitler 3 saat kadar %3'lük civa klorür içeren doygun alkolik pikrik asitle pikrik asit boyamasını uzaklaştırmak için yapılan yıkamayı takiben mordantlanabilir.
Sonuçlar:Kas, eritrositler, fibrin ve bazı sitoplazmik granüller kırmızı; kollajen, bazı retiküler fibriller, amiloid ve mucin fibril boyası için anilin blue kullanılmışsa mavi; light green kullanılmışsa yeşil olarak boyanır.
c-Mallory boyası: Masson' un trikrom boyası Mallory tarafından asit fuksin-anilin blue-orange G yöntemi ile geliştirilmiştir. Bu iki yöntem, çok sayıdaki polikrom kombinasyon boyama yöntemleri için standart olarak alınabilir. Mallory boyasındaki asit anilin boyası olan anilin ile kollajen lifler mavi olarak boyanmaktadır.
d-Gomori’ nin hızlı tek basamaklı trikrom boyası: Masson ve Mallory yöntemleri geliştirilerek tek basamaklı trikrom boyalar uygulamaya girmiştir. Bunlar çeşitli boyaları tek bir çözelti içinde bir araya getirir ve bu yüzden de işlem basamakları azalır. Bu yöntemlerden en iyi sonuç verenlerinden biri Gomori'nin hızlı tek basamaklı trikrom boyasıdır.
Sonuçlar: Kollajeni yeşil; kas, sitoplazma, eritrositler ve fibrini kırmızı boyar.
Retiküler Bağ Dokusu ve Retiküler Fibrillerin Gösterimi:Retiküler bağ dokusu, lenforetiküler ve miyeloretiküler sistem gibi hücreden zengin dokuları ve organları ince dallarıyla destekleyen retiküler fibrillerden oluşmaktadır. H-E ile gösterilemezken, bazıları Masson' un trikrom yöntemi ve benzer yöntemlerle gösterilebilirler. PAS reaksiyonu pozitiftir (% 6-12 oranında hekzoz içerirler) ve argirofiliktirler. Tam olarak gösterilebilmeleri için gümüş çöktürme yöntemleri uygulanmalıdır.
Kollajen gibi, retiküler fibriller de otolitik değişikliklere dirençlidir ve gümüş çöktürme yöntemleri, rutin boyama yöntemlerinin herhangibir detay vermediği otoliz olmuş veya enfarkte olmuş dokularda yararlıdır.
Gümüş yöntemlerinde cam malzemeler kimyasal olarak temiz, reaktifler ise saf olmalıdır. Amonyak çözelti taze, kurşun içeriği düşük olmalı ve % 35' lik çözelti kullanılmalıdır. Bu çözelti, kuvvetli amonyak olarak adlandırılır. Amonyaklı gümüş çözeltilerinin patlayıcı olduğu unutulmamalıdır.
a.Gordon ve Sweets' in Retikülin Yöntemi: Retiküler fibriller siyah, kollajen ve sitoplazma kahverengi-sarı boyanır.
b.Gomori' nin Retikülin Yöntemi: Retiküler fibril siyah; kollajen koyu grimsi-mor
c.Nassar ve Shanklin' in retikülin yöntemi: Retiküler fibriller siyah, kollajen grimsi boyanır.
Elastik Liflerin Gösterimi: Elastik doku, hayvansal dokularda geniş yayılım göstermektedir. İnce dallanan fibriller şeklinde dermiste ya da kan damarlarında olduğu gibi tabakalı olarak bulunur. Yaş ilerlemesine ve hastalıklara bağlı olarak değişikliğe uğrayabilir ya da kalsifiye olabilir. Elastik fibriller de otolitik değişikliklere dayanıklıdır. Kullanılan fiksatif önemli değildir. Ancak Susa fiksatifinden sonra Weigert elastik lif boyası iyi sonuç vermez. Elastik lifler, otofloresanstır (yeşilimsi sarı). Hem asidik hem de bazik boyalarla boyanabilirler. Birçok seçici boya tekniği mevcuttur. Ençok kullanılan elastik lif boyaları şunlardır:
a.Verhoeff'un elastik lif boyası: Herhangibir fiksatif kullanılabilir. Kalın fibrilleri koyu siyah boyarken, ince fibriller çok iyi gösterilemez. Boya çok hafif bir kayıpla yıllarca kalabilir.
b.Orcein: Doğal bitkisel bir boyadır. Fiksatif seçimi önemli değildir. Derideki en ince ve çok hassas fibrilleri gösterdiğinden dermatoloji ile ilgilenen birçok histopatolog tarafından kullanılmaktadır Uygulamada en çok Taenzer-Unna'nın modifiye edilmiş orcein yöntemi kullanılmaktadır. Elastik lifler koyu kahverengi boyanmaktadır.
c-Weigert’in Resorcin Fuksin Boyası: Standart Weigert tekniğinde bazik fuksin kullanılmasına rağmen, trifenilmetan grubu katyonik boyalar da bazik fuksin yerine kullanılabilir. Bu yöntemde elastik doku fibrilleri kahverengiden menekşe rengine kadar boyanır.
d-Weigert tekniğinin modifikasyonları
1-Hart modifikasyonu
2-Sheridan resorsin kristal viyole yöntemi
3-Dahlia, resorsin, ferric nitrat elastik doku boyası
e-Dahlia-resorsin yöntemi: Elastik fibriller mavi/siyah boyanır. Bu yöntemde dahlia boyası yerine metil viyole, etil viyole, victoria blue ve thionin gibi katyonik boyalar da kullanılabilir.
f-Aldehit fuksin yöntemi: Ilk kez Gomori tarafından uygulanmıştır. Hem ince hem de kalın fibriller boyanmaktadır. Elastik fibrilleri, pankreas beta hücre granüllerini, bazı mukosubstansları, bazı fungusları, kıkırdak matriksi ve mast hücre granüllerini mavi/mor renkte boyar.