Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Asklı Likenler ve Asklı Mantarlar

---

Asklı Likenler; Asklı mantarlarla yeşil suyosunlarının ortak yaşamalarının, yani iki ayrı organizmanın oluşturduğu liken sınıfıdır. Hemen hemen tüm likenlerin büyük çoğunluğunu kapsar. Meyvelenmeleri peritesiyum ve apotesiyum biçimindedir. 6 takıma ayrılırlar.

1. Arthoniales, 2. Verrucaliales, 3. Pyrenulales, 4. Caliciales, 5. Graphidales, 6. Lecanorales. Yapılan kabuksu ve dalsı olup genellikle yaşamlarını ağaç kabukları ve kayalar üzerinde sürdürürler. Başlıca cins ve türleri şunlardır: Roccella tinctoria ve R. fucuforme (turnusol likeni), Akdeniz Bölgesi’nde yayılış gösteren yapraksı likenlerdir. Bu türlerden mayalanma yoluyla turnusol (lackmus) elde edilir. Turnusol mavi bir boya maddesidir. Turnosol eriyiği ya da turnusol kâğıdı halinde asit-baz göstergesi olarak kullanılır. Öte yandan bu likenler kırmızı renkli bir boya maddesi olup yün boyama işlerinde kullanılan orsein de oluştururlar. Lecanora esculenta da (Manna likeni) bu gruba girer. Anadolu ve doğusundaki bölgelerde bozkırlarda rastlanan kabuksu likendir. Mannit bakımından zengin, güçlendirici ve hafif yumuşatıcı (laksatif) özelliğe sahip manna (kudret helvası) bu likenin meyvesidir. Ochrolechia tartarea, kutup bozkır bölgelerinde yaşar. Eskiden Roccella gibi orsein ve turnusol elde etmede kullanılmıştır.

Asklı Mantarlar; Sporları askus ya da borucuk adı verilen bir taşıyıcı içinde bulunan mantarlar altsınıfıdır. Borucuklu mantarlar da denir. Askusların taşıdığı sporlar belirli sayıda, 2 ve bunun katları kadar, genellikle de 8′dir. Asklı mantarların yapılarında selüloz yerine kitin bulunur. Çeşitli büyüklük bir biçimde, birçoğu asalak olarak yaşayan 1.600 kadar cinsi ve 12 bin dolayında türü vardır. Bira, kefir, şarap vb yapımında kullanılan maya mantarları, penisilin elde edilen mantar, çavdar mahmuzu gibi ekonomik değeri olan mantarlar ve birtakım yenen mantar bu altsınıftandır.

---