Asırlık Genler
100 yıldan daha fazla yaşamak istemez misiniz? Bunun için 4 genin koruyucu ve zararsız olan varyantlarını bulundurmanız yeterli.
ABO – Kan gruplarını belirler
CDKN2B – Hücre bölünmesini ve hücresel yaşam döngülerini düzenler
SH2B3 – Meyve sineklerinin ömrünü uzatan gen
APOE – Kalp ve damar hastalıkları ve Alzheimer hastalığı ile bilişsel işlev bozukluklarına da sebep olan gendir.
100 yaşından fazla yaşamanın genetik temelleri olduğundan hiç şüphemiz yok. Peki 100 yaşından fazla yaşamanın genlerimizle nasıl bir ilgisi olabilir? Asırlık genomlardan elde edilen bulgular, uzun yaşamın sırlarını bizlere sunmaktadır. Normal insanlarla karşılaştırıldığında, 100 yaşından fazla yaşayanların bazı genlerinde varyasyonlar bulunur. Genlerinde bulunan bu varyantlar sayesinde, asırlık bireyler bir asrı devirebiliyorlar.
İnsan genomunda bireyler arasında genlerimizde binlerce varyasyon bulunmaktadır. Önemli olan bu varyasyonların 100 yaşını devirmiş insanlarda daha sık görülenlerini tespit etmektir. Bu sayede uzun yaşamanın sırlarını ortaya çıkarabiliriz. Bu doğrultuda, yaşlılığın olmazsa olmazı olan hastalıklara odaklanmak doğru olacaktır. Mesela, kalp hastalığı ve Alzheimer gibi. Bu iki hastalıkta güçlü bir şekilde yaşa bağlıdır, erken ölüm riskini artırır ve aynı zamanda uzun yaşama ihtimalini azaltır. Dolayısıyla sadece yaşlanmaya bağlı hastalıklara sebep olan genetik etkenler üzerinde durmak, yüzlerce gen yerine çok daha az sayıda genle uğraşmak anlamına geliyor.
100 yaşın üstündeki 800 kişiyle ve 90 yaşın üzerindeki 5400 kişiyle yapılan bir çalışmada, 8 genin uzun ömür ile bağlantılı olabileceği bulundu fakat yapılan analizler sonucunda 4 genin uzun ömür ile ilişkisi teyit edilebildi. Çalışmada; ABO, CDKN2B, APOE ve SH2B3 genlerinin, ömrü uzun olan kişilerde özellikle de asırlıklarda tipik varyantlarının yaygın olduğu belirlendi.
Örneğin; asırlıklarda 0 kan grubu daha yaygındır. Bu kan grubuna sahip bireylerde, koroner kalp hastalığı ve kanser riski daha azdır ve diğer tüm kan tiplerine sahip insanlardan daha düşük kolesterol düzeylerine sahiptirler.
CDKN2B geninin bir varyantı ise, hücre bölünmesi ve sonrasında rol oynamaktadır. Genç insanlardan alınan hücreler, yaşlılardan alınan hücrelere göre kültür ortamında daha fazla bölünme gösteriyor. İnsan embriyo hücreleri, yaklaşık 60 – 80 defa bölündükten sonra yaşlanmaya başlıyordu. Eğer hücreler orta yaşlı insanlardan alınırsa, yaşlanmadan önce 10 – 20 defa bölünüyordu. Ömrü uzun olan türlerdeki bölünme sayısı, kısa ömürlü olan türlerden daha fazlaydı. Örneğin, fareden alınan hücreler 10 -15 defa bölünürken, kaplumbağadan alınan hücreler 100’den fazla bölünme geçiriyordu. Dolayısıyla yaşlanma, hücre bölünmesinin azalması anlamına geldiği için bölünmeyi artıran dolayısıyla da yaşlanmayı azaltan bir gen varyasyonu yaşlanmanın yavaşlamasını sağlar. Bu tür genlerin saptanması sayesinde ileride insanların ne kadar yaşayacaklarını tahmin etmemiz de bir hayal olmaktan çıkacaktır. Tabi bu ne kadar etik olurdu bu da ayrı bir tartışmanın konusu.
Şunu net bir şekilde söylemeliyiz ki, uzun bir ömür ile bağlantılı çok daha fazla gen bulunmaktadır. Çünkü ölümsüzlük iksiri genlerimizden akmaktadır.
Referans ve İleri Okuma
•Genome-Wide Scan Informed by Age-Related Disease Identifies Loci for Exceptional Human Longevity, Fortney K, Dobriban E, Garagnani P, Pirazzini C, Monti D, et al. (2015) Genome-Wide Scan Informed by Age-Related Disease Identifies Loci for Exceptional Human Longevity. PLoS Genet 11(12): e1005728. doi: 10.1371/journal.pgen.1005728
Saylam, G.
http://www.biyogaraj.com/genetik/asirlik-genleri.html
Genetik Haberleri
-
Araştırmacılar kediler, yunuslar, kuşlar ve düzinelerce başka hayvanın genom haritasını çıkarıyor
-
Kolombiya'da nadir görülen bir kuş türünde "gynandromorphy" gözlemlendi
-
Kurumaya dayanıklı bitkiler için genom veritabanı yayınlandı
-
En son DNA barkodlama teknolojisiyle İsrail'in tatlı su balık türleri listesinin yeniden gözden geçirilmesi
-
İnsanların Daha Önce Bilinmeyen Bir Dokunma Duyusu Keşfedildi
-
Bilim İnsanları Tüm İnsan Genomunun Dizilimini Çıkardı. Ancak Henüz Bitmedi
-
İlk Defa Tazmanya Kaplanından RNA Elde Edildi
-
Neandertal DNA’nız, Sizi Acıya Karşı Daha Hassas Yapıyor Olabilir
-
Epigenetik ve Epigenetik Mekanizmalar
-
İlk taslaktan 20 yıl sonra insan Y kromozomu tamamen dizilendi.
-
Kim Bu Kimerizm? Tek Bedende İki Kişi
-
Gen terapi, genetik materyalin yeniden düzenlenmesi
-
mRNA Aşıları: Genetik İnovasyonunun Yeni Yüzü ve Sağlıkta Devrimi
-
Genetik Dizilimi Yapılan En Eski Modern İnsanın Yüzünü Görün
-
Neandertal ve Denisovalı Genleri Farelere Aktarıldı