Akkarınlı Ebabil
Akkarınlı Ebabil (Apus melba), kuşlar (Aves) sınıfının Ebabiller (Apodiformes) takımında yer alan Ebabilgiller ya da Sağangiller (Apodidae) familyasına ait bir kuş türüdür. Ebabillerin kanatları ince ve uzun, bacakları çok kısa, tırnakları sivri ve uzundur. Kırlangıçlara kısmen benzerlik gösterirler ve bu nedenle de halk arasında Kırlangıç türü olarak da bilinirler. Çok hızlı uçabilen Ebabiller, ani manevra yapabilme özelliğine sahiptir (Arn 1960, Bize vd 2002).
Batıda İber yarımadasından doğuda Hindistan’a kadar olan bölgede Akdeniz havzası boyunca üreme alanlarına sahip olan Akkarınlı Ebabil, kış aylarını Sahra Çölü güneyine göç ederek geçirir (Bize vd 2004). Havada uçarken avladığı böceklerle beslenir. Sosyal olarak tek eşli (monogam) olan tür, yuvasını kayalıklarda kaya aralarına ya da oyuklara veya eski ve yüksek binaların çatı altlarına yaparlar. Yuvayı erkek ve dişiler birlikte tükürük vb salgıyla kayaya ya da binaya açık yuva şeklinde yaparak genellikle içini tüy vb yumuşak cisimlerle donatırlar. Üreyen çiftler genel olarak aynı yuvayı ertesi yıl tekrar kullanabilir (Tettamanti vd 2012). Koloni halinde üreyen Akkarınlı Ebabiller, birkaç çiftten birkaç yüz çifte varan sayılarda koloni oluşturabilirler. Ortalama 90 gr ağırlığında olan tür, 1-4 (genellikle 2-3) yumurtayı bir günlük aralıklarla bırakırlar ve yavrular 20 günlük kuluçka süresinde yumurtadan çıkarlar. Yavrular, 50-70 günlük olana kadar ebeveynler tarafından beslenir. Yumurtadan çıktıklarında yavrular çıplaktır ve 10 günlük olana kadar ebeveynler tarafından korunurlar (Bize vd 2003, Collins vd 2009). Yavrular 2 ya da 3 yaşında eşeysel olgunluğa ulaşırlar ve uzun yaşadıkları bilinen Akkarınlı Ebabiller için İsviçre’de 26 yaşında tekrar yakalanmış birey, iyi bir geribildirim olmuştur (Bize vd 2004).
Türkiye’nin pek çok bölgesinde yaz göçmeni olan Akkarınlı Ebabil, özellikle tarihi binaların çok olduğu İstanbul gibi yerleşim alanlarında yoğunluk göstermektedir (Turan 2006).
Adrasan’da (Kumluca, Antalya) yer alan ve kayalık alanlardan oluşan Pırasalı Adası, Akkarınlı Ebabil (Apus melba) türü için önemli kuluçka alanlarına sahiptir. Yuvalarını genel olarak falezlerde ve kayalıklarda yer alan oyuk ve yarıklara yapan Akkarınlı Ebabil’in, Pırasalı Adası’nda 500’den fazla çiftten oluşan üreme kolonisi bulunmaktadır. Bu sayı Türkiye, hatta Avrupa’daki en büyük üreme kolonilerinden biridir. Ada, kayalık ve tehlikeli olmasından dolayı insanlar tarafından tercih edilmemektedir ve dolayısıyla tür için önemli doğal üreme bölgesidir. Bu nedenlerden dolayı Pırasalı Adası için “Akkarınlı Ebabil Cenneti” tanımlaması ortaya çıkmaktadır.
Yrd. Doç. Dr. Hakan Karaardıç, Feyyaz Köse, Volkan Kocakahya
Akdeniz Üniversitesi, Alanya Eğitim Fakültesi
Bu çalışmanın sonuçları Tabiat ve İnsan Dergisi, Haziran 2013 sayısında yayınlanmıştır.
http://www.ttkder.org.tr
Zooloji Haberleri
-
Komodo Dişleri, Theropod Dinozorların Dişleriyle Çok Benziyor
-
Biyologlar yeni kaplan böceği türünü ortaya çıkarıyor: Eunota houstoniana
-
Bilim insanları yeni bir geko türünü ortaya çıkardı
-
CT taramalarında ortaya çıkan tuhaf yılan benzeri solucanların sırları
-
Dev kaplumbağalar yok edildikten 600 yıl sonra Madagaskar'a geri döndü
-
Hindistan kaplanları iklim ve insan baskısı arttıkça yükseklere tırmanıyor
-
Kitlesel Yok Oluşlardan Kurtulan Memeliler, ‘Genel Yiyici’ Değildi
-
Avrupa’da Bilinen Son Timsah 4,5 Milyon Yıl Önce Yaşamıştı
-
Ağaç kesimi ve iklim değişikliği dağ kuşlarını tehdit ediyor
-
Biyologlar, istilacı, etobur kurbağaların artık Georgia'da ürediğini söylüyor
-
Myanmar'da yeni bir çukur engereği türü keşfedildi.
-
Çin'de yeni bir iguana türü keşfedildi
-
Dev Dinozor Leşleri, Yırtıcılar İçin Önemli Bir Besin Kaynağıydı
-
Yarasalar 50 Milyon Yıl Önce de Ekolokasyon Kullanıyordu
-
Anadolu parsı aylar sonra yeniden görüntülendi