"Zıplayan Genler" (Transpozonlar) Şizofreni ile İlişkilendirildi!
Çalışma genlerin gerçekten de şizofreniye neden olup olmadıklarını söyleyemez, sadece bu ikisi arasında bir bağlantı olduğunu söyleyebilir.
Yeni bir araştırma, genom boyunca kendini yapıştırıp kopyalayarak "zıplayan gen" diye adlandırılan bazı genlerin şizofreni ile bağlantılı olabileceğini ileri sürdü.
Japonya'daki RIKEN Beyin Bilimi Enstitüsü'nde bir nörobiyolog ve çalışmanın eş yazarı olan Tadafumi Kato elektronik postasında, 2 Ocakta Neuron dergisinde yayımlanan bu yeni çalışmada, zıplayan genlerin nöronların (ya da beyindeki sinir hücreleri) gelişimi sırasındaki yapılaşmasını değiştirebileceğini ve bu suretle şizofreni riskini artırabileceğini yazdı. Zıplayan genler, ya da retrotranspozonlar, genom boyunca değişik yerlerde kendilerini kopyalayıp yapıştıran hareketli genetik elementlerdir. Kato, insan genomunun %1’lik protein kodlayan kısmıyla karşılaştırdığımızda, yaklaşık yarısının bu gizemli elementlerden oluştuğunu söyledi.
Daha önceki çalışmalarda, insan beyin hücrelerinde aktif olan, uzun serpiştirilmiş çekirdek elementi-1 (Long Interspersed Element-1, LINE-1) olarak bilinen, belirli bir zıplayan gen tipi buldular. Kato ve arkadaşları bu genlerin mental rahatsızlıkta bir rol oynayıp oynayamadıklarını merak ettiler. Bulmak için, ekip 13'ü şizofreni teşhisi konulmuş hastadan alınan 120 beyinde otopsi analizi yaptılar.
Ekip, diğer gruplarla karşılaştırıldığında şizofreniklerin beyninde çok daha fazla sayıda Line-1 kopyası buldu. Ekip ayrıca, şizofreni teşhisi konulmuş insanların beyinlerinden alınmış kök hücrelerin teşhis konulmamış insanlarınkine göre daha yüksek Line-1 gen konsantrasyonu içerdiğini buldu. Kök hücreler henüz özelleşmemiş vücut hücreleridir ve vücutta herhangi bir dokuyu, örneğin deri ya da karaciğer hücreleri gibi, geliştirebilecek hücreleridir. Şizofreniyi taklit etmek amacıyla enfekte edilmiş fare ve primatlar, sağlıklı hayvanlara göre daha fazla bu hareketli elementlerden içerdiği de araştırmacılar tarafından sunulmuştur. Ekip ayrıca şizofrenili insanlarda, Line-1 konsantrasyonunun, beyinde nöronların birbirleriyle iletişimlerini kontrol eden psikiyatrik rahatsızlıklarla ilişkili olan genler etrafında yükseldiğini bulmuştur.
Sonuçlar Line-1 segmentelerinin kendilerini beyin gelişiminde kritik olan genlerin içine geçiriyor olabileceğini ileri sürüyor. Kato, genetik ya da çevresel faktörlerle tetiklendiğinde, şizofreniye yol açacak şekilde beyin gelişiminin değişikliğine neden olabileceklerini söyledi.
"Çok ikna edici" bulgular San Diego’daki California Üniversitesi'nde nörobiyolog olan Alysson Muotri LiveScience’a yazdığı mailde bulgular "çok ikna edici" çünkü takım şizofreniyi zıplayan genlerle ilişkilendirmek için bir çok farklı metot kullandı demiştir. Kendisi bu çalışmada yer almamıştır. Muotri, çalışmanın gerçekten de bu genlerin şizofreniye neden olup olmadığını hala söylenemeyeceğini, sadece aralarında bir bağlantı olduğunu söylenebileceğini belirtti. Ve Line-1 genlerinin insanlar için yararlı amaçlara hizmet ediyor olabileceğini söyledi. Muotri, şöyle diyor:
"Line-1 retrotranspozonları insan populasyonlarında bilişsel ayrım oluşturmak için bir mekanizmadır. Bu mekanizma populasyonda aykırı, sıra dışı yetenekli insanlar, meydana getirmek için evrimleşmiştir. Diğer taraftan, bu tayfın diğer ucu şizofrenik ya da otistik hastalar olabilir.”
Çeviren: Fadime Öztoprak (Evrim Ağacı Okuru)
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir