Tardigradlar Hakkındaki Gerçekler (Su Ayıları) : Onları Özel Kılan Ne?
Daha önceleri su ayıcıklarını duymuş olabilirsiniz. Ancak bu sevimli canlıları birde deniz biyoloğu Stephanie Rose dan okumanızı istedik.
Şahsen laboratuvarda Tardigradlar ile çalışan biri olarak, bu minik canlıların sadece büyüleyici değil, aynı zamanda sevimli olduklarını da doğrulayabilirim.
Bu yazıda, Tardigradları hayvanlar aleminin geri kalan diğer canlılarından ayıran özelliklerini anlatmaya çalışacağım.
Tardigrad nedir?
Tardigrad ismi kelimenin tam anlamıyla “yavaş stepper” anlamına geliyor. Fakat en belirgin olarak bir ayıya benzeyen yürüyüşlerinden dolayı su ayıları olarak bilinmektedirler.
Her biri pençe benzeri yapılar ile biten sekiz bacağa sahiptirler. Bu bacakların üç çiftini yürme için ve diğeri bir çiftini ise kavrama için kullanırlar. Şimdiye kadar, 1.150'den fazla Tardigrad türü keşfedilmiştir.
Tardigradların Ömrü Nedir?
Tardigradların ömrü türden türe değişmektedir. Doğal ömürleri bakımından bazı türler birkaç ay, bazıları ise 2 yıla kadar yaşayabilmektedirler.
Ancak, uyuyan bir duruma geçerek ömürlerini uzatabilmektedirler. Bu uyuma durumunda herhangi bir yiyecek veya suya ihtiyaç duymadan 30 yıldan fazla yaşayabilmektedirler.
Bir Tardigradların Büyüklükleri
Tardigradlar gerçekten küçük canlılar olup, gayet iyi bir şekilde mikroskop ile görülebilirler. Türlerin çoğu, 0.3 ila 0.5 mm (veya 0.012 ila 0.02 inç) aralığındadır. En büyük su ayısı türü olan Echiniscoides sigismundi'nin, 1.2 mm (veya 0.047 inç) uzunluğa ulaşabileceğide bilinmektedir.
Habitat: Tardigradlar nerelerde bulunur?
Tardigradlar hemen hemen her yerde denizler, okyanuslar ve tatlı sularda bulunabilirler. Hatta Antarktika'daki buzulların yanı sıra okyanus tabanının en derin sedimanlarında ve deniz seviyesinden 6.000 m (veya 20.000 ft) yükseklikte Himalayaların doruklarında da bulunabilmektedir.
Ama bunlardan birini görmek için bu kadar uç noktalara gitmenize gerek yok. En yaygın olarak yosun ve likenlerde de bulunmaktadırlar. Aslında, Tardigradların ortak bir takma adı “yosun domuz yavruları” dır.
Bir Tardigradı bulmanın en kolay yolu, mikroskop altında nemli yosunlara bakmaktır. Bu canlıları inceleye bilmek için herhangi bir bilim geçmişine gerek yoktur. Basitçe bilgisayarınıza takabileceğiniz USB mikroskoplarla bile Tardigradları görebilirsiniz.
Bu şekilde göremediyseniz herhangi bir tatlı su veya deniz ortamından toplayacağınız örneklerde Tardigradları bulabilirsiniz. Bazen litre başına 25.000 adet kadar Tardigrad bulunabilmektedir.
Cedit : modestfish.com
Tardigradlar Ne ile Beslenir ?
Tardigradların, hücreleri delmek ve iç kısımlarını emmek için kullandıkları inanılmaz derecede keskin, bıçak benzeri dişleri mevcuttur.
Tam beslenmeleri türlere bağlı olarak değişmektedir. Bunların çoğu, fitophagozdur, yani hücreler ile beslenirler. Alg, yosun ve likenlerden veya bakteri hücrelerinden beslenirler.
Yine de bazı yırtıcı türleri var ki. Bunlar, nematod kurtlar gibi suda buldukları küçük hayvanlarla beslenirler. Hatta bazıları yamyamdır ve diğer su ayılarını bile yiyebilmektedir.
Tardigradlar Nasıl Ölebilir?
Görünüşe göre, Tardigradları öldürmek gerçekten zordur.
Aşırı sıcaklıklarla baş edebilmektedirler. Yapılan bir deneyde, su ayıları 151ºC'de (veya 304ºF) birkaç dakika hayatta kalmayı başarmışlardır. Ayrıca -200ºC'ye (veya -328ºF) kadar dondurulmuş ve birkaç gün bu soğuğa karşı hayatta kalabilmişlerdir.
Mümkün olan en düşük sıcaklık olan mutlak sıfırın sadece bir derece üzerindeki -272ºC'de birkaç dakika bile hayatta kalabilirler.
Mutlak sıfır (0 Kelvin, –273,15 °Celsius, -459,67 °Fahrenhayt): bir maddenin sahip olabileceği veya maddeye kazandırabileceğimiz en düşük sıcaklıktır. Daha başka deyişle, maddeyi oluşturan atomların en hareketsiz halidir.
Tardigradlar aşırı baskılara dayanabilirler. Çoğunluk, kendi başına yeterince etkileyici olan normal atmosferik basıncın 1.200 katına kadar hayatta kalma yeteneğine sahiptirler.
Yine bazı türler 6.000 kat atmosferik basınçta hayatta kalabilmektedir. Bu basıç okyanus tabanının en derin bölümündeki Mariana çukurun daki basıncın altı katıdır.
Aşırı radyasyon seviyesine maruz kaldığında, su ayıları nispeten etkilenmez. Tardigradları öldürmek için 5.000 Gy gama ışınına gerek vardır. Perspektif olarak söylemek gerekirse, insanlar için ölümcül doz sadece 5 ila 10 Gy'dir. Dahası, Tardigradlar ölmeden önce bu gibi dozlara birkaç gün boyunca dayanabilirler.
Tardigrad 2007 yılında Avrupa Uzay Ajansı’nın FOTON-M3 görevinde uzaya çıkmakla kalmadı, 10 gün boyunca hiçbir şekilde koruma olmadan uzayda hayatta kalmayı başardı.
Bu süre zarfında, dış mekan ve güneş UV ışınımına maruz kaldılar. Dünya'ya geri döndüklerinde, Tardigradlar rehidre edildi ve üçte ikisi başarıyla canlandırıldı ve çoğalabildi.
Peki bu minik canlıları ne öldürebilir? Küçük boyutları göz önüne alındığında, birçok su avcıları için kolay avlardır. Ayrıca, uykuda veya susuz kalmış bir durumda olmadıklarında yaşam döngüleri oldukça kısadır. Bu yüzden, karşılaşabilecekleri tüm çılgın engellere rağmen, onları öldürebilecek etkenler basit günlük olaylardır.
Su Ayıları Hakkında 10 İlginç Gerçek
Cedit : modestfish.com
1. En az 530 milyon yıldır yer yüzündeler.
Tardigradlar, 541 milyon yıl ile 485 milyon yıl arasında değişen bir süre olan Kambriyen fosillerinde görünmeye başlamışlardır. Hayatın gerçekten çeşitlenmeye başladığı nokta burasıdır.
Bu bulgular dinozorları bile yok eden beş büyük kitlesel yok oluştan Tardigradların kurtulduğu anlamına gelmektedir.
2. Bir dizi yetişkin hücre ile doğarlar.
Dünyadaki hemen hemen tüm canlılar hücre bölünmesini kullanarak hücre sayısını artırarak büyürler. Ama Tardigradlarda böyle değil. Türe bağlı olarak yaklaşık 40.000 hücre ile doğarlar ve yaşamları boyunca aynı sayıda hücreyi korurlar. Böylece, bunun yerine, sadece bu hücrelerin boyutunu genişleterek büyürler.
3. Kendileri üreyebilirler.
Tardigradlar normal şekilde üreyebiliyorken, aseksüel olarak da üreyebilmektedirler ve bu şekilde kendi klonlarını oluşturabilirler. Sonuç olarak, tek bir Tardigrad yeni bir koloni kurabilmektedir.
4. Vücutlarındaki su içeriğinin % 99'unu kaybedebilir ve askıya alınmış bir durumda yaşayabilirler.
Tardigradların susuz kalmış hali "tun" (Fıçı) olarak bilinir ve bu durumda rehidre edilmeden önce birkaç yıl yaşayabilir. Bunu suyun yerini alan TDP adlı özel bir protein üreterek yapar. Bu su ayısı hücre şeklinin korumasına ve hasar görmemesini sağlar.
Tardigradlar "Tun" durumundayken, rüzgarlar veya diğer hayvanların ayakları ile yeni bir ortama taşınabilmektedir. Bu durumun Tardigradları ne kadar uzağa taşıyabileceği tahmin edilememektedir. Daha misafirperver bir ortam koşukluna ulaştıklarında, doğal hallerine geri dönüp yeni bir koloni kurabilirler.
5. Zararlı kimyasallara batırılmış olmak, bu canlılara çok az zarar verir
Normalde alkol hücrelere çok büyük zarar verir ve yapısını bir dakikadan daha kısa sürede tamamen bozabilir. Buna rağmen, Tardigradlar alkole batırıldıklarında bir gün boyunca hayatta kalabilirler.
Hem yüksek derecede yanıcı hem de yüksek derecede aşındırıcı olan hidrojen sülfite maruz kalmanın yanı sıra, karbolik aside maruz kalan Tardigradların hayatta kaldığını gösteren örnekler vardır.
6. Radyasyondan zarar gördüğünde DNA'larınını onarabilirler.
Aşırı radyasyona maruz kaldıktan sonra, Tardigradlar DNA'larını birkaç gün içinde onarabilir. Bu, diğer hayvanların öldürdüğü yüksek radyasyon seviyelerine dayanma nedenlerinin bir parçasıdır. Bir diğer önemli faktör, DNA'larının bu kadar benzersiz olmasıdır.
7. Hayvansal olmayan organizmaların DNA sını barındırırlar.
İlk keşfedilmelerinden bu yana o kadar süre geçmesine rağmen, Tardigradların genom dizilimleri 2015 yılında sıralansabilmiştir. Şaşırtıcı bir şekilde, genlerinin yaklaşık % 17.5'inin bitki, bakteri ve virüs gibi hayvan dışı yaşamdanlarla benzeştiği ortaya çıkmıştır.
8. Tardigradların genleri gelecekte yiyecekleri korumak için kullanılabilir.
Bilim adamları Tardigrad genlerinin maya ve bakterileri dehidrasyondan korumak için kullanılabileceğini onayladılar. Şimdi, aynı fikri kuraklıklara karşı korunabilmesi için ekinler üzerinde uygulayabilmeyi düşünüyorlar.
Bu yöntem aynı zamanda soğuk zincir gerekmeyen ilaçların üretilmesinde yardımcı olabilir. Tahmin edebileceğiniz gibi soğuk zincir özelliklerine ve donanımlarına sahip olmayan fakir ülkelerdeki hastaneler için gerçekten faydalı bir gelişme olacaktır.
9. Ay'da muhtemelen Tardigradlar vardır.
Nisan 2019 da İsrail'e ait Beresheet mekiğinin Ay'ın yüzeyine yumuşak bir iniş gerçekleştiremediği açıklandı. Söz konusu mekiğinin Ay'ın yüzeyine çakıldığı düşünülüyor. Araçta yüksek çözünürlüklü fotoğraf ve video çekme özelliğine sahip kamera ve bazı bilimsel deneylerde kullanılacak materyal ve malzemeler bulunuyordu.
Bashsedilen materyallerin yanı sıra, Tardigrad kolonisinin varlığından da bahsedilmektedir. Tardigradların neredeyse yok edilemez doğaları göz önüne alındığında, Tardigradların bu etkiden kurtulması ve hala susuz bir durumda olması muhtemeldir.
10. Başlangıçta uzaydan gelmiş olabilirler.
Çok yaygın oldukları ve alan boşluğu da dahil olmak üzere pek çok farklı ortama tahammül edebildikleri için, bazıları Tardigradların uzayda ortaya çıktığı görüşüne inanılmaktadır.
En popüler teori, Tardigradların ilk önce dünyaya meteorlar, göktaşları veya kuyruklu yıldızlar üzerinde geldiğidir ki bu göründüğü kadarıyla kolay değildir. Bu süreç için bir isim bile verilmektedir: Panspermia.
Panspermia; yaşamın Dünya’ya uzaydan veya uzaydaki başka gezegenlerden/göktaşlarından geldiğini ileri süren bir kuramdır.
Son düşünceler
Tardigradlar sert, küçük canlılardır. Dış etkenlere Hamamböceklerinden daha çok dayanıklı ve yok edilmesi neredeyse mümkün olmayan canlılar olarak adlandırılmaktadır. Gezegenin sunduğu en zorlu koşullara karşı kendilerini kanıtlamış olduklarından, bundan sonra su ayısının ne kadar yaşayabileceği merak konusudur.
Bu konuda ne düşünüyorsun? Su ayıları Dünyadaki yaşamın sonuna kadar ayakta kalabilen canlıları olabilir mi?
Kaynak ve İleri okuma:
https://modestfish.com/tardigrade/
Zooloji Haberleri
-
Komodo Dişleri, Theropod Dinozorların Dişleriyle Çok Benziyor
-
Biyologlar yeni kaplan böceği türünü ortaya çıkarıyor: Eunota houstoniana
-
Bilim insanları yeni bir geko türünü ortaya çıkardı
-
CT taramalarında ortaya çıkan tuhaf yılan benzeri solucanların sırları
-
Dev kaplumbağalar yok edildikten 600 yıl sonra Madagaskar'a geri döndü
-
Hindistan kaplanları iklim ve insan baskısı arttıkça yükseklere tırmanıyor
-
Kitlesel Yok Oluşlardan Kurtulan Memeliler, ‘Genel Yiyici’ Değildi
-
Avrupa’da Bilinen Son Timsah 4,5 Milyon Yıl Önce Yaşamıştı
-
Ağaç kesimi ve iklim değişikliği dağ kuşlarını tehdit ediyor
-
Biyologlar, istilacı, etobur kurbağaların artık Georgia'da ürediğini söylüyor
-
Myanmar'da yeni bir çukur engereği türü keşfedildi.
-
Çin'de yeni bir iguana türü keşfedildi
-
Dev Dinozor Leşleri, Yırtıcılar İçin Önemli Bir Besin Kaynağıydı
-
Yarasalar 50 Milyon Yıl Önce de Ekolokasyon Kullanıyordu
-
Anadolu parsı aylar sonra yeniden görüntülendi