Spermlerin Ne Kadar Yıprandığı, Sperm Yaşı Hesaplama Yöntemiyle Belirlenebilecek
Yeni bir sperm yaşı hesaplama yöntemi sayesinde, hem sigara kullanımının sperm üzerindeki etkileri açığa çıkartılırken, hem de DNA analizlerinin ipuçları sayesinde bir erkeğin spermlerinin ne kadar ‘’yaşlı’’ olduğu belirlenebiliyor.
Annenin yaşının doğacak çocuğun sağlığını etkilediği uzunca bir süredir biliniyordu. Ancak, babanın yaşının da benzer etkilere nasıl sahip olabileceği konusu görece yakın bir tarihte netlik kazanmaya başladı. Yapılan çalışmalarda, yaşlı babaların yaşlı annelerden daha fazla genetik mutasyonu çocuğa geçirdiğini gösteren veriler mevcut. Ayrıca, yaşlı babaların çocuklarında otizm ve şizofreniye daha sık rastlandığı biliniyor. Yaşlı babaların spermlerindeki DNA’da bulunan epigenetik izlerin, doğacak çocuklarda sağlık riskleri oluşturabileceğini ortaya koyan deliller de her geçen gün artıyor.
Yaşam Tarzının Epigenetik İzleri
Sigara, beslenme şekilleri, spor alışkanlıkları gibi faktörler, genom üzerinde genlerin aktiflik derecesini etkileyen epigenetik değişikliklerin oluşmasına yol açar. Yaşam tarzının DNA üzerinde bıraktığı bu kalıcı izler yüzünden, ebeveynlerin günlük yaşamları sonraki nesilleri etkileyebilir.
Yaşam tarzımız ve biyolojik sağlığımızın içerisinde yer alan bütün bu faktörler birleştirildiğinde, aslında biyolojik yaşımız ortaya çıkar. Yani, yalnızca kimlikte yazan doğum tarihi üzerinden yaşlanma hesabı yapmak yanlış olacaktır.
Dolayısıyla, spermlerin yaşının doğacak çocuğun sağlığını etkileyebilecek bir genetik faktör olduğunu söyleyebiliriz. Yeni yapılan çalışmada da, 350 erkeğin spermini inceleyen bilim insanları, genom üzerinde 147 noktadaki yaşlanma ile alakalı değişikliği tespit etti. Ayrıca araştırmacılar, bu 147 alan üzerinden erkeğin sperm DNA’sının durumunu değerlendiren bir hesaplama yöntemi oluşturdu.
Bu hesaplama yöntemi sayesinde, erkeğin yaşam tarzının sperm yaşı üzerindeki etkileri belirlenebiliyor ve gerçek sperm yaşı hesaplanabiliyor. Araştırmacılar yaptıkları analizlerde, bir erkeğin yaşını yüzde 85 doğruluk oranında tahmin edebiliyor ve bir erkeğin sperminin erken yaşlanıp yaşlanmadığını tespit edebiliyor.
Araştırmacılara göre, sigara kullanımının da sperm yaşı üzerinde ciddi bir etkisi var ve sigara kullanan erkekler kayda değer şekilde daha yaşlı spermlere sahip. Örneğin, yapılan hesaplamalar sigara kullanan 40 yaşındaki erkeklerin sperm yaşının 44 civarı olduğunu gösteriyor.
Sperm bir insanın hayatı boyunca üretildiğinden, yaşlı sperme sahip erkeklerin sperminde oluşan hasarın bir kısmının tersine çevrilebilmesi mümkün. Bu sebeple, detayları 28 Ekim-1 Kasım 2017 tarihlerinde American Society of Reproductive Medicine yıllık buluşmasınında sunulacak yeni sperm yaşı hesaplama yöntemi, doğacak çocukta meydana gelebilecek sağlık risklerinin sperm kalitesi üzerinden öngörülmesi açısından oldukça önemli.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
- Rate of de novo mutations and the importance of father’s age to disease risk, Nature 488, 471–475, doi:10.1038/nature11396
- Parental influence on human germline de novo mutations in 1,548 trios from Iceland, Nature 549, 519–522 doi:10.1038/nature24018
- First evidence that sperm epigenetics affect the next generation, New Scientist, Retrieved from https://www.newscientist.com/article/mg23030694-300-first-evidence-that-sperm-epigenetics-affect-the-next-generation
- Testicular time bomb: Older dads’ mutant sperm, New Scientist, Retrieved from https://www.newscientist.com/article/mg22129570-800-testicular-time-bomb-older-dads-mutant-sperm
- Sperm age calculator tells men how decrepit their sperm are, New Scientist, Retrieved from https://www.newscientist.com/article/2150298-sperm-age-calculator-tells-men-how-decrepit-their-sperm-are
BilimFili.com: "Spermlerin Ne Kadar Yıprandığı, Sperm Yaşı Hesaplama Yöntemiyle Belirlenebilecek"
Bu yazının kaynağı: https://bilimfili.com/spermlerin-ne-kadar-yiprandigi-sperm-yasi-hesaplama-yontemiyle-belirlenebilecek/
Biyolojik Gelişmeler
-
Avustralya fosili, fotosentezin en az 1,75 milyar yıl önce evrimleştiğini öne sürüyor
-
Böcek kanatlarının solungaçlardan evrimleştiğine dair yeni kanıtlar
-
Denizyıldızının Başı Neresi? Tahmininiz Büyük İhtimalle Yanlış
-
Biyoloji bölümü seçenler ve biyolojiye ilgi duyanlar için bazı öneriler
-
Canlıların Gizemli Dünyasını Keşfetmek: Biyologların Gözüyle Doğa, Genetik ve Evrim
-
Biyolojik ve Kimyasal Silahlar Ne Zamandan Beri Var?
-
Filler Gerçekten ‘Asla Unutmaz’ mı?
-
Sibirya’da Bulunan Ayı Mumyası, Mağara Ayısı Değilmiş
-
California Bilimler Akademisi Bilim adamları 2022'de 146 yeni tür tanımladı
-
Yapay zeka hücre hareketini mikroskop altında analiz edebiliyor.
-
Ağaçlardan Önce Yeryüzünde Devasa Mantarlar Vardı
-
Biyoloji Terimleri Sözlüğü Yayımlandı
-
Avcı-Toplayıcılıktan Tarıma Geçiş Tam Olarak Nasıl Gerçekleşti?
-
Kök Hücre Nedir?
-
Tat hücreleri hayvanın yiyecek arama stratejisini nasıl kontrol edebilir?