Toplam 1088 içerik listeleniyor
-
Filogenetik nedir ?
Biyolojide filogenetik çeşitli organizma grupları (örneğin türler veya topluluklar) arasındaki evrimsel ilişkinin araştırmasıdır.
https://www.biyologlar.com/filogenetik-nedir- -
Modern evrimsel sentez nedir ?
Modern Evrimsel Sentez (Kısaca Modern Sentez, Yeni Darwincilik veya Neo-Darwinizm), Darwin'in Evrim Kuramı ile Mendel'in kalıtım kuramını modern moleküler biyoloji ve matematiksel popülasyon genetiği ışığında birleştiren modern evrim kuramının adıdır. 1930'lar ve sonrasında daha önce Gregor Mendel tarafından ortaya konmuş olan kalıtım kuramı, moleküler biyoloji'nin kalıtımın moleküler temellerine ilişkin sağladığı bilgi ve Charles Darwin'in kuramının...
https://www.biyologlar.com/modern-evrimsel-sentez-nedir- -
Türleşme nedir ? Doğal türleşme şekilleri nelerdir ?
Türleşme yeni biyolojik türlerin oluştuğu evrimsel süreçtir. Doğal türleşmenin dört tipi vardır, türleşen toplulukların coğrafi olarak birbirlerinden coğrafi olarak ne kadar izole olduklarına bağlı olarak: allopatrik, peripatrik, parapatrik ve simpatrik. Türleşme yapay olarak da sağlanabilir, hayvan ıslahı veya laboratuvar yöntemleri yoluyla. Türleşme mekanizmalarına örnekler aşağıda verilmiştir. Doğal türleşme Allopatrik türleşme Bir topluluk coğrafi...
https://www.biyologlar.com/turlesme-nedir-dogal-turlesme-sekilleri-nelerdir- -
Doğal seçilim, doğal seleksiyon nedir ?
Doğal seçilim, belirli bir türde dış çevreye uyum konusunda daha elverişli özelliklere sahip organizmaların, bu elverişli özelliklere sahip olmayan diğer bireylere göre yaşama ve üreme şanslarının daha yüksek olması ve bunun sonucu olarak genlerini yeni kuşaklara aktarabilmeleri yoluyla işleyen evrimsel mekanizma. Böylece dış ortama uyum sağlamakta sorunlar yaşayan bireyler ve genler organizma popülasyonundan tasfiye edilmiş olmaktadır. Ayrıca doğal seçme,...
https://www.biyologlar.com/dogal-secilim-dogal-seleksiyon-nedir- -
Genetik sürüklenme, Sewall Wright etkisi nedir ?
Genetik sürüklenme ya da Sewall Wright etkisi, evrimsel sürecin temel mekanizmalarından biri. Bir popülasyonda kuşaktan kuşağa, tümüyle şansa bağlı olaylar sonucu genlerin Bir karakter üzerinde aynı ya da farklı yönde etkili olan iki veya daha fazla genden her birinin sıklıklarının değişimidir. Genetik sürüklenme, küçük bir grup canlının genetik havuzunda tamamen şans eseri oluşmuş değişikliklerdir. Genetik sürüklenme bir popülasyondaki genetik bir...
https://www.biyologlar.com/genetik-suruklenme-sewall-wright-etkisi-nedir- -
Biyolojinin İlkeleri nelerdir ?
Biyoloji, bilgiye ulaşmak için bilimsel metodu kullanır. Bilimsel teoriler, bilimsel gözlemlere dayanır ve bu teoriler, yeni araştırmalarla bazen geliştirilirler.
https://www.biyologlar.com/biyolojinin-ilkeleri-nelerdir- -
Anadolu, Uzun Kanatlı Yarasaların Vatanı Olabilir
Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Raşit Bilgin’in öncülüğünde gerçekleştirilen, 18 ülkeden araştırmacıların yer aldığı çalışmada, uzun kanatlı yarasaların Anadolu’dan tüm Avrupa, Kafkaslar ve Kuzey Afrika’ya yayılmış oldukları kanıtlandı.
https://www.biyologlar.com/anadolu-uzun-kanatli-yarasalarin-vatani-olabilir -
Haeckel biyogenetik kuralı
Ernst Haeckel tarafından 1874 yılında öne sürülen bu kural ontogeni ile filogeni arasındaki ilişkiyi açıklar. Buna göre ontogeni filogeniyi tekrarlar. Yani bir canlının embriyolok dönemdeki gelişimi, atalarının evrimsel geçmişindeki değişimlerini tekrarlar. Bu kural bazı disiplinlerce kabul görmüş veya genişletilmiştir. Biyoloji, antropoloji ve gelişim psikoloji bu disiplinlerden bazılarıdır.
https://www.biyologlar.com/haeckel-biyogenetik-kurali -
Döllenmeden Doğuma Evreler
Biyoloji infografikleri bazen çok çekici olabiliyor. Bu infografikte de insanın döllenmeden başlayarak doğumuna kadar olan sürede geçirdiği değişim aşamaları ile hafta sayısı baz alınarak gösteriliyor.
https://www.biyologlar.com/dollenmeden-doguma-evreler -
Irklar ve İzolasyon: Biyolojik Olarak Irk Nedir?
“Irk” sözcüğü üzerinden dönen tartışmalar sadece Türkiye’de değil, Dünya’nın birçok ülkesinde, farklı zaman dilimlerinde kavgalara, tartışmalara ve anlaşmazlıklara neden olmuş, çoğu zaman üzücü sonuçlar doğurmuş bir sorundur.
https://www.biyologlar.com/irklar-ve-izolasyon-biyolojik-olarak-irk-nedir -
Evrim (Yasası), Evrim Teorisi, Evrimsel Biyoloji arasındaki farklar nelerdir?
Evrim bir doğa yasasıdır. Bizim onu anlamamızdan bağımsız olarak vardır, işler ve canlıları değiştirir. Biz onu incelesek de, incelemesek de evrim var olmayı sürdürecektir. Dolayısıyla buna "evrim yasası", "evrim kanunu", "evrim ilkesi" ya da "evrim olgusu" denebilir. Ancak bu tür terimlerle uğraşmamak için kısaca "evrim" denmektedir. Evrim, bir durum bildirimidir: Canlı popülasyonlarının gen ve özellik dağılımları nesiller içerisinde değişmek zorundadır....
https://www.biyologlar.com/evrim-yasasi-evrim-teorisi-evrimsel-biyoloji-arasindaki-farklar-nelerdir -
Aort Damarı
Aort, vücudumuzdaki en büyük atardamardır. 2.54 santimetreyi geçebilen çapıyla, sıradan bir bahçe hortumu kadar kalın olabilmektedir.
https://www.biyologlar.com/aort-damari -
Babadan Yavruya Mitokondriyal DNA (mtDNA) Transferi!
Biyoloji derslerinin vazgeçilmez kalıplarından birisidir: Üreme sırasında mitokondrilerimizdeki DNA (mtDNA) sadece anneden yavruya aktarılır, asla babadan yavruya aktarılmaz!
https://www.biyologlar.com/babadan-yavruya-mitokondriyal-dna-mtdna-transferi -
Göç
Evrimsel analiz açısından, alellerin bir popülasyondan bir diğerine doğru hareket etmesidir, geçmesidir. Tipik olarak bu, bireylerin yer değiştirmesi (göç etmeleri) veya rüzgar, su veya tozlaştırıcı hayvanlar aracılığıyla gametlerin uzun mesafelerde yer değiştirmesiyle olur. Çoğu zaman türleşmeyi yavaşlatıcı etkisi olsa da, hızlandırdığı durumlar da bilinmektedir.
https://www.biyologlar.com/goc -
Sürüngen Sınıflandırmasının Hatalı Kullanımı Neden Çok Yaygın?
Şimdiye kadar pek çok kez kaplumbağa, kertenkele, yılan ve hatta timsah görmüş olabilirsiniz. Fakat aslında sürüngenlerin soyu tükeneli epey uzun süre oldu.
https://www.biyologlar.com/surungen-siniflandirmasinin-hatali-kullanimi-neden-cok-yaygin -
Mitokondriyal DNA Neden Yalnızca Anneden Gelir?
Kapak Görseli: Döllenme sırasında mitokondrinin parçalanma süreci. Credit: Q. Zhou et. al
https://www.biyologlar.com/mitokondriyal-dna-neden-yalnizca-anneden-gelir -
Tarihin En Eski Çiftçileri
Birçok ülkeden bilim insanının yer aldığı araştırma grubu, tarımın en eski fosil kayıtlarına ulaştı. Fakat bu tarımı yapan insanlar değil, böcekler.
https://www.biyologlar.com/tarihin-en-eski-ciftcileri -
İnsan Saçı, Hayvan Kürkü, Kuş Tüyü ve Sürüngen Pulunun Kökeninin Aynı Olduğu Netleşti
İnsan saçı, kuş tüyü ve sürüngen pulu birbirlerinden oldukça farklı görünür. Geçtiğimiz günlerde tamamlanan bir çalışmada ise bu yapıların hepsinin aynı ortak atadan evrildikleri bir kez daha ortaya kondu.
https://www.biyologlar.com/insan-saci-hayvan-kurku-kus-tuyu-ve-surungen-pulunun-kokeninin-ayni-oldugu-netlesti -
Evrim, Yirmilik Dişlerimizin Yok Olmasına Sebep Olacak
Bilim insanları dişlerimizin gelişimini açıklayan basit bir matematiksel formül buldular.
https://www.biyologlar.com/evrim-yirmilik-dislerimizin-yok-olmasina-sebep-olacak -
Memeli Benzeri Sürüngenin Sanılandan Daha Uzun Yaşadığı Anlaşıldı
19.yüzyılda yaşamış olan Fransız doğabilimci Georges Cuvier, tek bir dişe bakarak dişin sahibi olan canlının tüm iskeletini gözünde canlandırabildiğini söylemişti.
https://www.biyologlar.com/memeli-benzeri-surungenin-sanilandan-daha-uzun-yasadigi-anlasildi -
İnsanın Kayıp Hormonu Deniz Yıldızında Bulundu
İngiltere’de bulunan Queen Mary Üniversitesi ve Warwick Üniversitesi ile Belçika’da bulunan Leuven Katolik Üniversitesi’nden araştırmacılar,
https://www.biyologlar.com/insanin-kayip-hormonu-deniz-yildizinda-bulundu -
Genetik dizileme yeni bir düzeltme enzimi tarafından canlandırıldı
Bir virüs bir hücreyi işgal ettiğinde, genetik materyali tersine çevirme yoluyla hücrenin sistemini çoğalmak için kullanır.
https://www.biyologlar.com/genetik-dizileme-yeni-bir-duzeltme-enzimi-tarafindan-canlandirildi -
Suyun Geri Çağrısı: Denize Doğru Memeli Evrimsel Geçişleri
Memeliler kara yaşamına uyum sağlamış olsa da, Molecular Biology and Evolution ‘da yeni yayımlanan bir çalışma üç büyük bağımsız evrimsel olaylar sırasında, bir dizi memelinin suyun geri çağrısına kulak verdiğini ortaya koydu.
https://www.biyologlar.com/suyun-geri-cagrisi-denize-dogru-memeli-evrimsel-gecisleri -
Semender Türleri Uzuvlarını Nasıl Yeniliyor?
Bazı hayvanların; ki bunlara kopan kuyruklarının yerine yeniden kuyruklarını büyütebilen kertenkeleler de dahil, yeni uzuvlar geliştirme, büyütebilme veya uzuvlarını yenileyebilme özellikleri olduğu bilinmektedir.
https://www.biyologlar.com/semender-turleri-uzuvlarini-nasil-yeniliyor -
Kadın Orgazmının Evrimsel Kökeni
Memeliler yalnız canlılardan toplumsal varlıklara doğru geliştikçe, ovulasyon da daha otomatik bir hale gelmiş ve hem orgazm hem de klitoris üreme rollerini kaybetmiştir.
https://www.biyologlar.com/kadin-orgazminin-evrimsel-kokeni -
Omurgalılarda Gözün Evrimine Dair Yeni Bulgular
University of Leicester araştırmacıları,
https://www.biyologlar.com/omurgalilarda-gozun-evrimine-dair-yeni-bulgular -
DNA Eşlenmesindeki Evrimsel Gizem: Eşlenme Yönü
Ters yönlü çalışan bir enzimin mekanizmasını inceleyen bilim insanları, DNA eşlenmesinin her zaman ileri yönde gerçekleşen bir biyolojik fenomen olduğu kanısına vardı.
https://www.biyologlar.com/dna-eslenmesindeki-evrimsel-gizem-eslenme-yonu -
Kutup Ayısı ile Boz Ayı Melezleri Kuzey Kutbunda Çoğalıyor
İlk olarak 2006 yılında Kanada’nın kutup bölgelerinde rastlanan garip görünümlü ayılar, 10 yıl içerisinde çoğalmayı sürdürdü.
https://www.biyologlar.com/kutup-ayisi-ile-boz-ayi-melezleri-kuzey-kutbunda-cogaliyor -
4 Milyar Yıl Önceki ‘RNA Dünyası’ Yeniden Canlandırıldı
Yaşamın temel hususlarından birisi, kendini eşleyebilme özünden çıkan üreme ve üreyebilme özelliğidir.
https://www.biyologlar.com/4-milyar-yil-onceki-rna-dunyasi-yeniden-canlandirildi -
Embriyo Geometrisi: Tek Hücrelilerden Omurgalıların Evrimi Üzerine
Yeni bir teori, omurgalı vücudunun iskeleti, kasları, sinir ve kardiyovasküler sistemi, iç organları ve organizasyonu ile tek bir hücreden nasıl geldiğini ve zamanla bu gelişimin nasıl evrimleşmiş olduğuna açıklama getirmeye çalışıyor.
https://www.biyologlar.com/embriyo-geometrisi-tek-hucrelilerden-omurgalilarin-evrimi-uzerine -
İnsan Dişisinde Memeler Neden Kalıcı Olarak Büyük ve Yuvarlak Biçimdedir?
Cinsel seçilime dayalı bir açıklama. Türümüz, Homo sapiens içinde yer aldığı primat takımının diğer üyeleri gibi çift memeye sahiptir ve yavrularını salgıladıkları süt ile besler.
https://www.biyologlar.com/insan-disisinde-memeler-neden-kalici-olarak-buyuk-ve-yuvarlak-bicimdedir -
Bunca Böcek Türü Varken Neden Insan Türü Tek?
Neden bizden başka hiç insan türü yok? Doğal yaşama baktığımızda, kimi organizma gruplarında çok sayıda türe rastlanırken, kimilerinde de tam tersi olduğunu görüyoruz. Acaba tür sayısı neye bağlı olarak biçimleniyor ?
https://www.biyologlar.com/bunca-bocek-turu-varken-neden-insan-turu-tek -
Eşcinsel davranışın evrimsel avantajı
Biyologlar açısından açıklamanın çok zor olduğu bir evrimsel paradoks: eşcinselliğin evrimsel avantajları..
https://www.biyologlar.com/escinsel-davranisin-evrimsel-avantaji -
Kalıtsal Hastalıkların Varlığı Bulaşıcı Hastalıklara Karşı Korunmamızın Bedeli
Genlerimizin yaklaşık yarısı, hastalıkların başlangıç noktası konumunda. Bilim insanları, insan genomunda hastalıklara neden olabilecek 11.000 gen tanımladı.
https://www.biyologlar.com/kalitsal-hastaliklarin-varligi-bulasici-hastaliklara-karsi-korunmamizin-bedeli -
Doğa mı, Çevre mi? Şiddet Genlerimizden mi Geliyor?
Tür içi öldürme eğilimimiz doğuştan mı geliyor, yoksa çevre tarafından mı şekillendiriliyor? İnsanların birbirlerini neden öldürdüklerini anlamlandırmak için sorulan bu soru yüzyıllardır filozofların, sosyologların ve psikologların zihinlerini meşgul ediyor.
https://www.biyologlar.com/doga-mi-cevre-mi-siddet-genlerimizden-mi-geliyor -
Filogenetik ağaç
Türlerin veya popülasyonların birbirleriyle olan evrimsel ilişkilerini gösteren bir çizimlerdir. Belirli canlıları kapsayabileceği gibi, var olmuş, olan ve olacak olan tüm türleri de kapsamaktadır. Paleontolojik çalışmalarda atalar fosil kayıtlarından bilinebilir, ancak aynı zamanda günümüzdeki genetik, morfolojik, ekolojik, vb. özelliklerden de ortak ata tahminlerinde bulunulabilir. Aynı zaman "evrim ağacı" olarak da bilinir.
https://www.biyologlar.com/filogenetik-agac -
Tür Çeşitliliğinin Nötral Teorisi
Doğadaki niş farklılıkları, ya da her bir türün “kendi hayatını kazanma yolları”, Darwin zamanından beri ekologların dünyadaki çeşitliliği açıklamak için kullandıkları klasik bir tanımlamadır.
https://www.biyologlar.com/tur-cesitliliginin-notral-teorisi -
Y Kromozomu Olmadan Nasıl Erkek Olunur?
Görsel: Cinsiyet ile ilgili bir gen olan AMH’nin, T. osimensis tür adlı kemirgendeki kromozomal lokasyonu gösteriliyor.
https://www.biyologlar.com/y-kromozomu-olmadan-nasil-erkek-olunur -
Filogenetik
- Çeşitli organizma grupları arasındaki evrimsel ilişkinin araştırılmasıdır. - Bir türün veya yüksek taksonomik grupların soy gelişimi ve evrim geçmişi.
https://www.biyologlar.com/filogenetik -
Ekolojik Araştırmalar İçin Moleküler Tekniklerin ve Belirteçlerin Kullanılması
Ekoloji ve moleküler genetik metotlarının birleşimi evrimsel biyoloji için önemli bir gelişmedir. Moleküler ekolojistler Dünya’nın genetik çeşitliliğini araştırmak için moleküler araçları kullanırlar.
https://www.biyologlar.com/ekolojik-arastirmalar-icin-molekuler-tekniklerin-ve-belirteclerin-kullanilmasi -
İnsanı İnsan Yapan Dik Duruşudur
Dik yürüyüşün türümüze getirdiği özgüllükler
https://www.biyologlar.com/insani-insan-yapan-dik-durusudur -
Bitkiler Kafein Üretimini Farklı Yollarla Yapıyor
Evrimsel ağacın uzak dallarına ait olan bitki türlerinin kafein üretimini bağımsız biçimde geliştirdikleri biliniyordu.
https://www.biyologlar.com/bitkiler-kafein-uretimini-farkli-yollarla-yapiyor -
İnsan Ömrünün Doğal Bir Sınırı Var Mıdır?
110 Yaşındaki Hint Kallu Yadav. Utkarshsingh.1992/wikimedia, CC BY-SA
https://www.biyologlar.com/insan-omrunun-dogal-bir-siniri-var-midir -
Damar Ağlarının Gelişim Kuralları Bitki ve Hayvanlarda Aynı
Her tür organizmada işleyebilecek basit kuralların ortaya çıkışına evrimsel süreçte sıkça rastlanır. Bu kurallar genellikle binlerce yılı alan uyumlanma (adaptasyon) ile biyolojinin en karmaşık parçalarının doğa tarafından yapılandırılması için yeterli olur.
https://www.biyologlar.com/damar-aglarinin-gelisim-kurallari-bitki-ve-hayvanlarda-ayni -
Neden Dünya’da Tek Bir İnsan Türü Kaldı?
2 milyon yıl önce Afrika’da birçok insan benzeri canlı türü yaşıyordu. Bunların bazıları birbirlerine oldukça benzerken, bazılarının belirgin tanımlayıcı özellikleri vardı.
https://www.biyologlar.com/neden-dunyada-tek-bir-insan-turu-kaldi -
Boğaziçi Üniversitesi, ALS araştırması ile İnsan Genom Projesi’nde çağ atladı
İnsan Genom Projesi’nin yeni bir aşaması olarak kabul edilen MinE Projesi kapsamında dünya genelinde 22.500 bireyin genleri incelenerek, gen haritaları detaylandırılıyor.
https://www.biyologlar.com/bogazici-universitesi-als-arastirmasi-ile-insan-genom-projesinde-cag-atladi -
Evrimsel silahlanma yarışı
Bir türün (örneğin parazitin) edindiği özelliklerden ötürü bir diğer türün (örneğin konak canlının) evrimsel başarısını düşürmesidir. Bu sebeple, birinci türün özelliklerini egale edecek veya geçecek "karşı adaptasyonların" evrimsel süreçte desteklenmesidir. Buna karşılık olarak ilk tür de, ikinci türün (konağın) geliştirdiği "karşı adaptasyonlara" karşı "karşı-karşı adaptasyonlar" geliştirecektir ve bu böyle...
https://www.biyologlar.com/evrimsel-silahlanma-yarisi -
Tür koruma stratejileri ve genetik çeşitlilik / Yeşil ağaçkakan ve orman ağaçkakanı
Yazıya konu olan iki farklı ağaçkakan türünün evrimsel geçmişi hakkında ortaya koyduğumuz hikaye, herhangi bir türe ait genetik çeşitlilik desenini çalışmanın, koruma stratejilerinin geliştirilmesinde ne derece önemli olabileceğine dikkat çekiyor.
https://www.biyologlar.com/tur-koruma-stratejileri-ve-genetik-cesitlilik-yesil-agackakan-ve-orman-agackakani -
Prokaryotlarda Hücre Savunması ve Evrimi: CRISPR-Cas Sistemi
Belki de mikrobiyoloji alanına yönelmiş bir öğrenci olmamdan kaynaklı, “Doğa bir savaş alanıdır.” sözü bana çayırlarda koşturan aslan ve geyiklerden çok bağışıklık sistemini hatırlatıyor.
https://www.biyologlar.com/prokaryotlarda-hucre-savunmasi-ve-evrimi-crispr-cas-sistemi -
Evrim ekonomisi
Bir bireyin, türün veya popülasyonun ömürleri içerisinde olay ve olgulara harcadıkları zamanın ve enerjinin, evrimsel açıdan önemidir. Enerjiyi, çevresel ihtiyaç ve zorunluluklara en uygun kullanabilen bireyler, avantajlı konumda olacaklardır. Bu sebeple evrimsel anlamını yitirmiş organlar körelir, faydalı olanlar korunur. Ancak bu ekonomi, aynı zamanda "alışveriş ilkesi" (trade-off) dahilinde, bir yapının ne kadar gelişebileceğine de sınırlar koymuş...
https://www.biyologlar.com/evrim-ekonomisi