Programlanmış Hücre Ölümü Nedir?
Diğer kuyruksuz primatlar gibi insanda da, kuyruğu inşa eden aktif gen bölgeleri yok olmamış, gelişim evresindeki apoptosiz ortak atada avantaj sağlamıştır.
Çok hücreli canlılarda hücrenin hasar görerek ölmesi (nekroz) dışında, gereksiz veya canlıya zarar vermesi olası durumlarda programlanmış hücre ölümleri(PHÖ) gerçekleşebilir. Pek çok mekanizma tanımlanmış olmakla birlikte en yaygın olanları apoptosiz ve otofajik hücre ölümleridir.
Apoptoszisde hücre kimyasal olarak gelen bir mesajla hücre kendini boğumlayarak küçük parçalara ayırır ve bu küçük parçalar makrofajlar tarafından yutularak sindirilir. Bir hipoteze göre küçük parçalara ayrılma bakterilerdeki sporlanma işlemine benzemektedir ve endosimbiyoz kurama göre bakteri kökenli olan mitokondrinin apoptosizde büyük işlev üstlenmesinin sebebi de budur. Bu hipoteze göre bakterilerdeki mekanizma ökaryot hücrelere bir intihar biçimi olarak devşirilmiştir(Frank, 2003).
Apoptosizin işlevlerinden bahsedersek, insan embriyosunun gelişiminden örnek verebiliriz. Embriyonik gelişimin 6-7. Haftasında yelpaze şeklindeki ellerimizin parmak aralarındaki perdelerin hücre ölümleri ile yok edilmesi ve parmakların ortaya çıkmasını örnek verilebilir. Benzer şekilde 5. Haftada oluşumu başlayan ve 16. haftaya kadar taşıdığımız kuyruk mirasımızda apoptosize uğrar. Diğer kuyruksuz primatlar gibi insanda da, kuyruğu inşa eden aktif gen bölgeleri yok olmamış, gelişim evresindeki apoptosiz ortak atada avantaj sağlamıştır. Gelişimsel önemi dışında bağışıklık sisteminde de çok önemli bir yeri vardır. Mesela tamir edilemeyen bir DNA hasarına uğramış hücreye apoptosiz mesajı iletilir, hücre kendini imha ederse sorun ortadan kalkmıştır ancak mesaja cevap vermezse kontrolsüz büyüme ve kanseleşmeyle de sonuçlanabilir. Başka bir örnek ise virüsün ele geçirdiği hücrelerin yok edilmesidir. Örnekler çoğaltılabilir.
Kaynakça:
Frank, S. ve diğerleri (2003) Scission, spores, and apoptosis: a proposal for the evolutionary origin of mitochondria in cell death induction. Biochemical and Biophysical Research Communications Volume 304, Issue 3, S. 481–486
BilimFili.com "Programlanmış Hücre Ölümü Nedir?" Ocak 26th, 2017
https://bilimfili.com/programlanmis-hucre-olumu-nedir/
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?