Pestisit Nedir ? Pestisitlerin Sınıflandırılması
Besin maddelerinin üretimi, tüketimi, depolanmaları esnasında besinlere zarar veren mikroorganizma ve zararlıları uzaklaştırmak veya yok etmek, bunlara ilave olarak bitkilerin büyümesini düzenlemek amacıylada kullanılabilen, Besinlere veya doğrudan İnsan ve hayvanlara hastalık etmeni taşıyan Halk sağlığı zararlılarını kontrol etmek amacıyla kullanılan, Kimyasal yada Biyolojik ürünlerin tümüne pestisit adı verilmektedir .
Pestisit olarak kullanılan ilk maddeler Arsenik ve Kükürt tür Daha sonra botanik kökenli maddeler (Nikotin gibi) kullanılmaya başlandı. Bunu takiben krizantemden elde edilen pyrethrum 19.yy. dan başlanarak kullanılmaya başlandı. İlerleyen yıllarda ise pestisit kullanımına civa ve kurşun metal bileşikleri de girdi 1939 yılında İşviçreli kimyacı Paul Mueller diklorodifenil trikloroetanın (DDT) pestisit özelliklerini belirledi ve 1942 yılında piyasaya çıkarak hızla yaygın kullanıma girdi. 2.nci Dünya Savaşında yeni bir sinir gazı üzerinde çalışan bilim adamları organofosforlu bir insektisiti parathionu buldular ve 1943 yılında pazara sundular
1960 lı yıllarda başlayan bilimsel araştırmalarda DDT’nin farelerde karsinojenik olduğu belirlenmiş, 1971 yılında ABD de yasaklanmıştır. 1974-84 yılları arasında İngiltere’de gönüllü olarak terkedilmiş ve günümüzde tümüyle yasaklanmıştı
PESTİSİTLERİN SINIFLANDIRILMASI
Pestisitler;
Etkiledikleri canlı türlerine ve kullanım alanlarına göre
İnsektisitler: Böcekleri öldürenler
Rodendisitler:Kemiricileri öldürenler
Fungusitler: Mantarları öldürenler
Bakterisitler: Bakterileri öldürenler
Mitisitler: Keneleri öldürenler
Larvasitler: Larvaları öldürenler
Nematositler: Solucanları öldürenler
Akarisitler: Örümcekleri öldürenler
Mollusitler: Salyangozları öldürenler
Herbisitler: Yabancı otları öldürenler
Kimyasal Yapılarına göre
KLORLU HİDROKARBON YAPISINDAKİ İNSEKTİSİTLER
Temas ve solunum yolu ile etkilidirler.
DDT
Lindan
Aldrin
Endrin
Sağlık Bakanlığınca Ruhsatlı Organoklorlu insektisit bulunmamaktadır.
DDT,Dieldrin,BCH gibi insektisitler doğada kolayca parçalanmadıkları,canlıların yağ dokularında birikip besin zinciri yolu ile canlıdan canlıya(balıktan insana)intikal ettikleri için kullanımı kısıtlanmıştır
ASETİLKOLİN ESTERAZ İNHİBİTÖRLERİ
Organofosfatlı insektisitler: Temas, sindirim ve solunum yolu ile etkilerini gösterirler. Bu grup insektisitler, ergin, larva ve nimf dönemlerini kontrol ederler. Kolinesteraz aktivitesini düşürmeleri en önemli özellikleridir.
Ruhsatlı Aktifler
Chlorpyrifos-methyl
Chlorpryfos
Malathion
Fenitrothion
Pirimiphos-methyl
Azemetiphos-methyl
Temephos
Karbamalı İnsektisitler ; Sindirim, temas ve solunum yolu ile etkilerini gösterirler. Organofosforlular gibi kolinesterazı etkilerler
Bendiocarp
Propoxur
PİRETROİT GRUBU İNSEKTİSİTLER
Bu grup doğal piretrinlerin alkol ve asit köklerinde yapılan değişikliklerle geliştirilmiştir..
Doğal olarak yetişen pire otunun(pyrethrin)sentetik versiyonlarıdır.Işığa karşı dayanıklı sentetik piretroidler sentezlenerek 1975 yılından sonra böcek kontrolünde hızla kullanılmaya başlanmıştır.Sinir hücrelerini bloke ederek zehirlilik etkisini gösterirler.Temas ve mide zehiri etkilidirler. Sıcak kanlılara karşı toksik etkisi çok düşüktür. Memelivücudunda birikmeden dışarı atılır. Doğada kolayca parçalanabilirler. Özellikle ergin kontrolunda kullanılmaktadırlar.
Permethrin
Cypermethrin
Alfa-Cypermethrin
Cyphenothrin
D-Phenoyhrin
Resmethrin
Cyfluthrin
Beta-Cyfluthrin
Deltamethrin
Etofenprox
Botanic Esaslı İnsektisitler
azadirachtin
d-limonene
nicotine
pyrethrins
Piridinli İnsektisitler: Sistemik olup temas ve mide yolu ile etkilidirler.Merkezi sinir sistemini etkiler.
İmidacloprid
Thiamethoxam
Pirazoller: Kısmen sistemik olup temas ve mide yolu ile etkilidirler.Sinir sistemini etkiler.
Fipronil
Biyokimyasal Pestisitler: Haşereleri toksik olmayan mekanizmalarla kontrol eden ve doğal olarak oluşan veya aynı özellikte sentetik olarak elde edilen maddelerdir.
Feromanlar: Haşerenin vücut dışında salgılanan çiftleşme,işaret,toplanma vb.enzimlere feroman denir. Feromanlar;cezbedici,uzaklaştırıcı,yakala-yıcı tuzaklarda biyokimyasal etkili pestisit olarak kullanılırlar
Böcek Gelişim Düzenleyicileri(IGR)
Juvenil Hormon Analogları: Haşerenin iç salgı bezleri tarafından salgılanan büyüme ve deri değiştirme hormonlarıdır.Ergin öncesi dönemlerde larva ve pupa dönemlerinin belirli bir sırada gelişip evrimleşmesini sağlar. 1.devre larvalarda en yüksek oranda salgılanan bu hormon seviyesi her gömlek değiştirmede azalarak 4.devre larvalarda salgılama durur ve larva pupa evresine geçer. Sentetik olarak elde edilen Juvenil hormon analogları larvaların bulunduğu ortama uygulandıklarında larvaların büyüme hormonlarını taklit ederler.
Dışarıdan taklit edilen hormon seviyesi sürekli aynı kaldığı için larva bulunduğu devreden bir başka devreye geçemez ve ölür. Örnek: Methopren,
Priyproxfen Kitin Sentezi İnhibitörleri: (Gömlek Değiştirmeyi Engelleyen Hormonlar).Sivrisinek larvalarının dış derisi kutikula adı verilen kitin tabakası ile kaplıdır.1.Devre larva kitin sentezi hormonunu yüksek oranda salgılayarak gömlek değiştirip 2.Devreye ve aynı şekilde kitin sentezi hormonu salgılaması ile 3. ve 4.devreye geçer.4.devrede kitin sentezi hormonu salgılanması durur ve larva pupa evresine geçer.Larvaların bulunduğu ortama dışarıdan verilen kitin sentezi inhibitörü(kitin oluşumun engelleyen) larvaların gömlek değiştirdiği evrelere geçmesini engeller ve bulunduğu devrede ölmesine neden olur. Örnek: Diflubenzuron,Triflumuron,Novaluron
Biyolojik Kökenli İnsektisitler
Bakteri toksinleri ve sporlarıdırlar.Mide yolu ile etkilidirler.Zararlıların biyolojisi,fizyolojisi ve davranışları üzerinde etkili olan maddelerin kullanımı ile biyolojik özelliklerinin deformasyona uğratılması yoluyla etki gösteren biyolojik ajanlardır.Sivrisinek larva kontrolu için ruhsatlı bakteriler:
Bacillus thuringiensis H-14
Bacillus sphericus
Sınıflandırılmamış insektisitler
Hydramethylnon
Cyclodiene İnsektisitler
aldrin
chlordane
dieldrin
endosulfan
endrin
pyridylmethylamine insektisitler
acetamiprid
imidacloprid
İnorganic insektisitler
borax
boric acid
diatomaceous earth
silica gel
Yağlar;
Bitkisel yağlar,petrol yağları ve katran yağları olmak üzere üç grupta toplanırlar.Doymuş yağlar,stigmaları tıkayarak oksijensizlikten ölüme neden olur.Kabuklu bitler ile depidopter yumurtalarında etkilidirler.
Yüzey Gerilim ajanları ;
Su yüzey gerilim direncini düşürerek larva,ve pupaların su yüzeyine çıkmalarını ve solunumlarını etkileyerek ölümlerine neden olur.
Aknique MMF
RODENTİSİTLER
Kemirgenleri yok etmede kullanılır. Bu kimyasallara örnek
Brodifacoum,
Bromadiolane,
Diphacinone
SİNERJİSTLER :
PBO
FUMİGANTLAR :
Kloropikrin,
Fosfin,
Alümünyum FOSFİT
Ekoloji
-
Ekosistem hizmetleri
-
Biyoremediasyon Nedir ? Biyoremediasyon Teknikleri Nelerdir ?
-
Enerji Bağımsızlığı Nedir ?
-
İklim Araştırmaları
-
Sera Etkisi - Atmosferdeki karbondioksitin sera gazı etkisindeki yeri nedir?
-
CO2 Salımları
-
İklim Bilimi - İklimi Nasıl Değiştiriyoruz
-
Ağır Metallerin Sağlık Üzerine Etkileri
-
Küresel Isınmanın Sonuçları
-
Asit Yağmurlarının Çevre Üzerine Etkileri
-
Tür Çeşitliliğinin Korunması
-
Biyolojik Mücadele Kavramı
-
Atık Suların Kullanım Alanları
-
Sera gazı ile küresel ısınma arasında nasıl bir ilişki vardır? Kaynak: Sera gazı ile küresel ısınma arasında nasıl bir ilişki vardır?
-
Canlı Türlerinin Yok Olmasının Doğal Dengeye Etkisi