Organik bileşiklerin ayıraçları
Bitkide bulunan kuru maddenin %90'ını organik maddeler oluşturur. Bunlar karbohidrat, organik asit, protein, lipid, glikozit, tanin, alkoloid ve diğer birçok organik bileşik sayılabilir. Bu organik bileşikler C, O, H, N, S, P gibi elementlerden yapılmışlardır.
A- KARBOHİDRATLAR 1:2:1 oranında karbon, hidrojen, oksijen elementlerinden oluşmuşlardır. Genel formülü (CH2O) n olarak tanımlanır. Hücre çeperinin en önemli kısmını karbohidratlar oluşturur. Ayrıca sitoplazmada bulunurlar ve depolanmış enerji kaynağıdırlar.
1- Monosakkaritler Karbohidratların temel yapıtaşıdırlar. 3-7 arasında değişen karbon atomlarına sahiptirler. Karbon sayılarının sonuna "oz" eki getirilerek isimlendirilirler (3C : trioz, 4C : tetroz, 5C : pentoz, ...). Heksoz ve pentozlar bitkilerde önemli monosakkaritlerdir. H çeperindeki polisakkaritlerin büyük bir kısmının temel kısmını oluştururlar ve hücrelerdeki enerji olaylarında rol alırlar.
Glukoz, bitkilerdeki bazı makromoleküllerin sentezi için önemli bir monomerdir (hücre çeperi materyali, nişasta sentezi). Glukoz, fotosentezin esas ürünü olup bitkiye enerji sağlanmasında önemli bir role sahiptir.
2- Disakkaritler 2 monosakkaritin birleşmesiyle oluşurlar (Sakkaroz = Glukoz + Fruktoz, Maltoz = Glukoz + Glukoz ...).
Bir disakkarit meydana getirmek için iki monosakkarit enzimatik bir reaksiyonla birbirine bağlanır. 1 mol su açığa çıkar. Bu reaksiyona dehidrasyon reaksiyonu olarak adlandırılır. Bu reaksiyon dönüşümlü olup disakkaritler de su ilavesi ile enzimatik olarak iki serbest monosakkaritlere parçalanır. Su ilavesi ile meydana gelen reaksiyonlara da hidroliz reaksiyonu denir.
3- Polisakkaritler Aynı çeşit birçok monosakkarit molekülünün birbirine bağlanmasıyla oluşan zincir yapısı polimer olarak isimlendirilir. 3 ve daha fazla şeker molekülü birleşerek polisakkariti oluştururlar.
Bitkilerdeki bazı polisakkaritler nişasta, selüloz, inulin, hemiselüloz, pektik asit sayılabilir.
ARAÇ- GEREÇLER
% 5'lik Glukoz, Fruktoz, Maltoz, Sakkaroz, Nişasta, çözeltileri
Fehling ve Selivanof ayıraçları, Lugol çözeltisi
Patates, elma, üzüm
Bira mayası
Maşa
Deney tüpleri
Damlalık
Bunzen beki ve tüp
DENEYLERİN YAPILIŞI
1 - Farklı iki tüpe glikoz ve fruktoz çözeltileri konulur. Üzerlerine Fehling ayıracı eşit biçimde konur. Isıtılır.
2 - Farklı iki tüpe glikoz ve fruktoz konulur. Üzerlerine Selivanof ayıracı eşit şekilde konur. Isıtılır.
3 - Farklı iki tüpe sakkaroz konur. Birine Fehling, diğerine Selivanof ayıracı konulur. Isıtılır.
4 - Farklı iki tüpe sakkaroz konur. Üzerine bira mayası eklenir. Birine Fehling, diğerine Selivanof ayıracı konulur. Isıtılır.
5 - Farklı iki tüpe maltoz konur. Birine Fehling, diğerine Selivanof ayıracı konulur. Isıtılır.
6 - Patates, üzüm, elma ufak parçalar halinde doğranıp 3 farklı behere konur ve kaynatılıp süzülür. 3 farklı tüpe konan içeriklerin üzerine ayıraçlar konulur (Her ayıraç için 3 tüp kullanılır. Toplam 6 tüp kullanılır). Isıtılır.
7 - Bir tüpe nişasta çözeltisi konur. Üzerine lugol damlatılır.
DENEYLERİN SONUÇLARI
1 - Isıtılan tüplerde renk maviden sarı-kiremit arası bir renge dönüştüğü gözlendi.
2 - Isıtılan tüplerde renk değişimi sadece fruktozlu tüpte gözlendi.
Fehling Selivanof
Glukoz + +
Fruktoz - +
3 - Isıtılan tüplerde renk değişimi sadece Selivanoflu tüpte ve kırmızımsı bir renk gözlendi.
4 - Isıtılan tüplerde renk değişimi gözlendi.
5 - Isıtılan tüplerde renk değişimi Fehlingli tüpte kırmızımsı bir renk gözlendi.
AYIRAÇLAR %5'lik Sakkaroz %5'lik Sakkaroz+Bira mayası %5'lik Maltoz
Fehling - + +
Selivanof + + -
6 - Isıtılan tüplerde renk değişimi tablodaki gibi gözlendi.
BİTKİ Fehling Selivanof
Patates - -
Elma + -
Üzüm + -
7 - Tüpe lugol konunca koyu mavi bir renk oluştu. Isıtılınca renk kayboldu. Soğuduğunda ise tekrar koyu mavi renk aldığı gözlendi.
DENEY YORUMLARI
1 - Fehling ayıracındaki mavi rengi içeriğindeki Cu++ indirgenip Cu+ haline geçer. Şeker oksitlenir şeker asidi oluşur ve sarı-kiremit arası bir renk meydana gelir. Bu şekilde monosakkaritlerin analizi için Fehling ayıracı kullanılır.
2 - Selivanof aldehit grubu olan glukoz ile tepkime vermez, fruktoz ile keto grubunu redükleyip ketoosazon oluşturduğu için kırmızı renk verir.
3 - Sakkaroz glukoz ve fruktozdan oluşan bir disakkarittir. Alkali olduğundan Fehling ile tepkime vermez. Selivanof içeriğinde sakkarozu parçalayan asit bulundurduğu için tepkime verir.
4 - Bira mayası ile ortaya çıkan intervaz sakkarozu parçalayarak her iki ayıraç ile de tepkime vermesine neden olur.
5 - Maltoz, iki glukozdan meydana gelen bir disakkarit olduğu için sadece Fehling ile tepkime verir. Selivanof sadece fruktoza özgü olduğundan tepkime vermez.
6 - Lugoldeki iyot nişasta ile adsorbsiyon halindedir, mavi renk oluşur. Isı ile adsorbsiyon çözülür ve tüp renksiz hale gelir. Soğuyunca da yeniden mavi rengi alır.
Biyokimya
-
Serum Enzimlerini Tayin Yöntemleri
-
Fosfatazlar (Alkali fosfataz= ALP)
-
Transferazlar
-
Transaminazlar
-
Enzimlerin Görev, İşlev ve Özellikleri - Enzimlerin İsimlendirilmesi
-
Kanda Bilirubin
-
Serum Proteinleri
-
Fosfolipidler
-
Trigliseridler
-
Kolesterol Nedir?
-
Kan Lipitleri Nelerdir?
-
Kan Şekeri Nedir?
-
Araşidonik Asit (ARA) Nedir?
-
Lizozim enzimleri
-
Lizozim: İlk Antibiyotik