Odonata
Ordo (Takım): Odonata (Su bakireleri = Yusufçuklar = Helikopter böcekleri)
Su kenarlarında bulunurlar. Başları vücutlarına oranla oldukça geniştir ve gözleri iyi gelişmiştir. Alınlarında üçgen şeklinde dizilmiş 3 adet nokta göz bulunur. Bunların görevi ışık yönünü ve şiddetini algılamaktır. Birinci göğüs segmentine ince bir boyunla bağlı olması sayesinde, baş her yöne çevrilebilir. İşitme organları olmadığı için, ses dalgalarına tepki göstermezler.
Bacakları yürüme işlevini büyük ölçüde yitirmiştir. Bu nedenle havada yaşamaya ileri derecede uyum yapmışlardır. öyle ki, çiftleşmeleri bile uçma esnasında gerçekleşebilir. Erkekler genellikle daha parlak renklidir ve bu takıma özgü olarak çiftleşme organı, eşey açıklığının bulunduğu segmentte değildir. Yumurtalar suya veya yapraklar üzerine bırakılır. Larvalar, ergin halden oldukça farklıdır.
1. Subphylum (Alt takım): Zygoptera
ince ve uzun gövdelerinden birbirinin aynısı olan 4 kanat çıkar. Kanatların kaide kısmı dardır, uca doğru genişlerler. Uçma esnasında 4 kanat da birbirinden bağımsız olarak her yöne hareket edebilir. Dinlenme esnasında kanatlar birbirine yapışmış halde yukarıda tutulur. Gözler başın her iki yanında, yuvarlak ve birbirinden ayrık şekilde konumlanmıştır.
Calopteryx
Coenagrion
2. Subphylum (Alt takım): Anisoptera
Kanatların şekli ve damarlanmaları farklıdır, kanatlar uca doğru daralır. Dinlenme esnasında kanatlar açık şekilde ve yatay halde tutulur. Uçuş esnasında kanatlar aynı şekilde hareket ettirilir. Gözleri oldukça iridir ve başın üzerinde ortada birbirlerine yakın şekilde konumlanmışlardır. Abdomen sonunda, 5 adet uzantıdan oluşmuş piramit şeklinde bir yapı bulunur.
Anax
Gomphus
3. Subphylum (Alt takım): Anisozygoptera
Diğer iki alt takımın özelliklerine de benzerlik gösterir.
Erginlere ait morfolojik özellikler
• Orta ila iri boyda (3-9 cm); dar ve uzun; renkli böceklerdir :
• Antenler kısa; kıl gibi,
• Bileşik gözler (Petek gözler) iri,
• Ağız parçaları çiğneyici; gelişmiş,
• Nokta gözleri (ocellus, ocelli) 3 tane,
• Prothorax küçük, meso ve metathorax büyük ve kaynaşmış,
• Kanat damarlanması basit ve ağ görünümündedir.
• Erkeklerde genital açıklık son abdomen segmentlerinde iken çiftleşme organları 2. Abdomen segmentindedir.
Nimflere ait morfolojik özellikler
• Nimfleri erginlere kıyasla kısa ve tıknazdır; baş genelde ergin başına benzer, ancak labium uzamıştır (maske),
• Abdomen ucunda 3 adet uzantı bulunur;
• Bunlar Zygoptera alttakımında oldukça gelişmiş olup caudal lamellae’ yi oluşturur; solunum ve hareket için kullanılır
• Zygoptera alttakımında nimflerde bazan abdomen segmentlerinde solungaçlar bulunabilir
• Anisoptera alttakımında nimflerde rectal solungaç bulunur; buradan su fışkırtılarak gerekirse hızlı hareket sağlanır
Yaşam Biçimi
• Erginler çıkıştan sonra bir süre sudan uzak yaşar,
• Bu olgunlaşma süresi 1-2 gün ila 1 ay arasındadır,
• Erkeklerde territorialite görülür, Çiftleşmeleri ilginçtir
• Yumurtalar gruplar halinde serbest olarak su yüzeyine veya içine; serbest olarak (exophytic) veya bitki dokuları içine (endophytic) bırakılır,
• Ergin ve nimfler predatör olarak yaşarlar,
• Yılda genellikle 1 döl (bazan 2-3 yılda bir döl ) verirler. Exophytic yumurtlayanların (Anisoptera) nimfleri ortamda oyuklar yapar veya döküntüler altında gizlenir,
• Endophytic yumurtlayanların (Zygoptera) nimfleri otların arasında gizlenir
Örnek Odonata Çalışmaları
Yusufçuk ya da kız böceği Odonata takımında bulunan
Yusufçuklar genelde sivrisinekleri, tatarcıkları ve arılar, kelebekler gibi diğer küçük böcekler ile beslenirler. Çoğu zaman göllerin, akarsuların ve su birikintilerinin olduğu bölgelerde görülürler çünkü " nemf" diye adlandırılan larvaları suda doğarlar. İnsanları normal şartlarda ısırmaz ya da sokmazlar fakat karınlarndan tutulduğu takdirde kurtulmak için ısırmayı denerler. Sivrisinekler gibi bazı zararlı canlıları yiyerek popülasyonlarını dengede tutmaları bakımından oldukça önemlidirler. Bu nedenle Kuzey Amerika'da bir çok yerde yusufçuklar "sivrisinek avcıları" olarak adlandırılırlar.
Yaşam döngüsü
Bir yusufçuk böceğinin yumurtadan ölümüne yaşam süresi 6 ay ile 7 yıl arasında değişibilir. Dişi yusufçuklar yumurtalarını su kenarlarına ya da su içindeli bitkilerin üzerlerine yumurtlarlar ya da uçarken suya serpiştirir. Yumurtadan çıkan ve " nemf" adı verilen yavru yusufçuklar yaşamlarının büyük bir bölümünü su altında geçirirler ve solungaç bezneri organları ile soluk alırlar. Genelde omurgasız hayvanları ve zaman zaman da iribaşlar ile balık yavrularını yakalayarak beslenirler. Çok hızlı hareket yeteneğine sahiptirler. Avlarını yakalayabilmek için diğer canlılarda rastlanmayan organlara sahiptirler. Temel Brittanica, cilt 10, sayfa 240
Yusufçuklar suda gelişimlerini bir yıl içinde tamamlar ve sudan çıkarak uygun bir yere tırmanırlar. Derilerinin sırtları boyunca yarılmasını beklerler ve bu işlemden sonra yarılan derinin içinden yetişkin yusufçuk çıkar. İlk anlarda küçük olan kanatları ve gövdeleri kısa sürede gelişir ve olması gereken boyutlarına ulaşır. Fakat renklerinin olması gereken parlaklık düzeyine ulaşması için saatler ya da günler geçmesi gerekebilir. Yetişkin yusufçuklar sadece uçarak avlanırlar, havadayken bir çok uçan zararlıyı yerler. Yarım saat içinde kendi ağırlıklarına eşit oranda besin tüketebilmeleri mümkündür. Temel Brittanica, cilt 10, sayfa 241
Genel Özellikleri
Yusufçuklar genelde güneşli havalarda uçmayı tercih ederler. Görme duyuları çok gelişmişdir. Birbirlerine birleşmiş olan petekgözleri yaklaşık 1000 ayrı "göz"den oluşur. Kanatları gövdelerinin üst kısımlarında bulunur ve genelde saydam iki çift kanatları olur. Bilinen 500 dolayında alt türü bulunur ve en çok tropik iklimde yaşarlar. Kimilerinin uçuş hızı saate 95 kilometreyi bulabilir.Ayrıca Yusufçuk böceklerinin dişileri çiftleştikten sonra erkek yusufçuk böeğinin kafası ile beslenir.Bu yüzden tüm erkek yusufçuk böcekleri sadece 1 defa çiftleşebilirler.Yusufçuk böceklerine Türkçede ''kız böceği'', ''helikopter böceği'' de denildiği gibi gövdeleri ince olan türlere ''iğnecik'' de denir.
Önemli Bazı türler
Yusufçukların kuzey yarımkürede bulunabilen en yaygın kimi türleri şunlardır;
''Anax imperator''
''Orthetrum coerulescens''
''Orthetrum cancellatum''
''Libellula lydia''
''Aeshna mixta''
''Aeshna caerulea''
''Aeshna cyanea''
''Aeshna isosceles''
''Aeshna juncea''
''Sympetrum fonscolombii''
''Sympetrum striolatum''
''Sympetrum vulgatum''
''Sympetrum flaveolum''
''Libellula depressa''
''Libellula quadrimaculata''
''Libellula fulva''
''Anax junius''
''Cordulia aenea''
''Aeshna multicolor''
''Orthemis ferruginea''
''Libellula luctuosa''
''Erythemis vesiculosa''
''Anax longipes''
''Celithemis fasciata''
Örnek bir Çalışma
Doğu Akdeniz Bölgesi Odonata Faunasının saptanması
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar