Nükleotit ve Kodon Dairesi: Aminoasit Kodlarının Bolluğu
Bu harika görselde, merkezden başlayıp dışarı doğru gitmek suretiyle, genetik haritamızı oluşturan 4 nükleotiti kullanarak üretebileceğiniz 20 aminoasidi görebilirsiniz. Daire şöyle çalışıyor:
Öncelikle, merkezdeki 4 harften (Adenin - A, Guanin - G, Sitozin - C, Urasil - U) birini seçiyoruz. Sonrasında, bir dış halkada, o harfin komşusu olan 4 harften birini seçiyoruz. Sonrasında ise bir dış halkadaki 4 harften birini... Böylece, en dıştaki halkaya ulaşmış oluyoruz. Bu en dış halkada, söz konusu 20 temel aminoasidin isimleri bulunuyor. Bir örnek yapalım:
Diyelim ki en içteki 4 aminoasitten Adenin'i (A) seçtik. O, bizi bir dış halkadaki 4 aminoaside bağlıyor. Diyelim ki onlardan Guanin'i (G) seçtik. Bu durumda, Guanin'in hemen komşusu olan bir dış halkada yine 4 opsiyon olduğunu görüyoruz. Orada da Sitozin'i (C) seçmiş olalım. Böylece "Ser (S)" aminoasidine, yani Serine aminoasidine ulaştık. Gerçekten de Serine, AGC üçlüsüyle (kodonuyla) üretilen bir aminoasittir.
Dikkat ederseniz, aynı aminoasidi (Serine) üreten bir diğer dizilim, AGU'dur (eğer son halkada, Sitozin değil de, Urasil'i seçseydiniz de Serine'e ulaşacaktınız). Hatta halkayı inceleyecek olursanız, aynı aminoasit UCU, UCC, UCA, UCG kodonlarıyla da üretilebilmektedir!
Bunun sebebi, her ne kadar genetik haritamız 4 harften, her bir aminoasit ise bu 4 harfin üçlü kombinasyonlarından (yani toplamda 64 kombinasyondan) oluşsa da, aslında 20 temel aminoasit bulunuyor olmasıdır. Bir diğer deyişle, hemen hemen her bir aminoasit, birden fazla kodlamayla üretilebilmektedir (genetikte bir "kod bolluğu" bulunmaktadır).
Bu aminoasitler, DNA'da bulunan bilgilerden yola çıkarak dizi dizi sentezlenir ve bir araya gelerek proteinleri üretir. Proteinler ise, canlılığın en temel yapıtaşlarından birisidir ve hemen hemen her parçamızda görev alırlar!
Hazırlayan: ÇMB (Evrim Ağacı)
Kaynak: Joint Genome Institute
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir