MTA Doğal Tarih Müzesi
Müze kurulduğunda Amerika'dan satın alınmış olan Allosaurus mulajı. İki nesildir Ankara'da genç yaşlı bütün çocukları etkiliyor.
Ankara'da iyi bir Doğal Tarih Müzesi olduğunu biliyor musunuz? MTA (Maden Tetkik ve Arama Kurumu)'nun bünyesinde. Koleksiyonları büyük ölçüde Türkiye'den. (Dinazorlar değil.) Özellikle doğada bulunmayı seven ve çevrelerini daha iyi tanımak isteyenler için burası hem bir ders hem de referans kitabı niteliğinde. Batı'da çok daha iyi örnekleri var belki ama bizim ülkemizin şartlarında iyi bir iş çıkarmışlar diye düşünüyorum. Üstelik ücretsiz.
Geçen Pazar, uzun süre sonra bu müzeyi yeniden gezme imkanı buldum. 1968'de kurulmuş olan bu müzeyi ben ilk kez 1970'lerde gezmiş ve çoğu ziyaretçi gibi girişteki iki dinazor iskeletinden pek etkilenmiştim. Televizyonun da, yurt dışına seyahatin de kısıtlı olduğu o dönemde büyük bir etobur dinazorun iskeletini görebilmek önemli bir olaydı. O sıralarda Apollo 17 astronotlarının aydan getirdiği taşlardan bizim payımıza düşen de burada sergilenmeye başlamıştı ki o da bir merak konusuydu. 1980'lerde Boğaziçi Üniversitesi'nin Tarih Bölümü tarafından Bolkar ve Aladağlar'da yürütülen tarih öncesi madencilik araştırması ekibine bu müzeden arkeolog Ergün Kaptan da katılmıştı.
1998'de şimdiki müze binası yapılmaya başlanmış ancak 2004'te açılabilmiş. Bir sene sonra da bina ile ilgili olduğu söylenen sorunlardan ötürü ziyarete kapatılmış. Ancak 2010'da yeniden açılmış. Şimdi ise bakımsızlığın izleri görülmeye başlamış. Bina iki kanat eklenmiş bir silindir biçiminde. Yumuşak eğimli bir spiral rampa katlar arasında merdiven işlevini görüyor.
Giriş katında karşınıza ilk olarak güneş ve gezegen modelleri çıkıyor. Yan tarafta bir salonda "Dijital Çağ" adını verdikleri bir bölümde dünyada iklim değişimi ile ilgili gösterişli bir sunum sergiliyorlar. Başka bir salonda da çok küçük ölçekli bir planeteryum yer alıyor. (Sadece çocuklar için olduğu gerekçesiyle beni almadılar. Halbuki bana kalırsa buraya gelen herkezin içinde biraz çocukluk kalmıştır!) Güneş sistemi modelinin içinde yer aldığı silindir biçimli bölümün etrafını çepeçevre jeolojik zamanların resimli tasfirleri kaplıyor. Görme engelliler için hazırlanmış bir bölüm, küçük bir müze mağazası da bu katta. Çıkışa yakın bir de orijinal boyutta T-Rex başı modeli koymuşlar. Çocuklar arkasından içine girip dinazorun ağzında fotoğraf çektiriyorlar.
Müzede 1. Kat yaşamla ilgili: bitkiler, hayvanlar ve fosiller sergileniyor. En gösterişli bölümü orta alandaki dinazorlar. Beni ilk ziyaretimde etkileyen Allazor iskeleti aslında Amerika'dan satın alınmış bir mulajmış. Olsun, yine de pek muhteşem. Bu katta geniş bir de fosil koleksiyonu var. Yaşamın en eski dönemlerinden kalan mikroskopik fosillerin büyücek modelleri yapılmış, geri kalanı Türkiye'den toplanmış gerçek örnekler. Bu kattaki salonlardan biri Türkiye'nin bitki ve hayvanlarına ayrılmış. Bugün yaşayan hayvanların doldurulmuş örneklerinden oluşan bir koleksiyonları var. Ortalama birinin hele şehirde yaşıyorsa televizyon ve hayvanat bahçesi dışında bu hayvanları görmesi çok zor.
İkinci katta jeolojik örnekler yer alıyor. Salonların birinde ve koridordaki vitrinlerde kategorilere ayrılarak sergilenmiş olan örnekler incelenebiliyor. Doğada bulunduğu şekliyle elementler, mineraller, yarı değerli taşlar, kayaçlar gibi bölümler var. Doğa rehberliği geçmişimden ötürü beni en çok ilgilendiren kayaçlar bölümü. (Benim de taşınırken pranga gibi evden eve sürüklediğim küçük bir koleksiyonum vardır.) "Kayaç" günlük dildeki "taş"ın jeologcası. Doğa gezileri sırasında minerallere pek rastlanmaz ama etrafınızda her türlü kayaç vardır. Karekteristik ve özelliği olan kayaçları tanımaya çalışmak doğa gezilerinin keyiflerinden biridir. Volkanik, metamorfik, tortul kayaç sınıflamasına aşinasınızdır. Ama bu kategorilerdeki örneklerin çeşitliliğini görmek bir amatörün moralini epey bozar. Jeologlar da kayaçları incelikli biçimde tanımlayabilmek için çoğu kez kimyasal analizlere baş vuruyorlar zaten. Ama yine de eğer ilginiz devam ederse belli bir süre sonra kayaçların bazı özelliklerini tanımayı öğreniyorsunuz. Eğer sizin için önemli olan taşların estetiği ise "süs taşları" veya yarı değerli taşlar koleksiyonunu ilginç bulabilirsiniz.
Müze Fotoğrafları için bu sayfayı ziyaret edin
Cemil Bezmen
Müzenin başka bir yıldızı da en az 2500 yıllık bir tür fil iskeleti. Maraş'ta bulunmuş.
Ön planda görülen bir Foucault sarkacı. Binanın tavanına bağlı ağır bir top. Müzede geçirdiğiniz zaman içinde açısının hafifçe değiştiğini farkedebilirsiniz. Oturduğunuz yerden dünyanın döndüğünü ispat etmenin yolu. Dünyanın dönmediğini iddia eden birini görürseniz diye.
Kula'da bulunmuş ayak izleri. Çamurun üzerine gelen volkanik malzeme izleri pişirmiş. 13 000 yıllık olduğu düşünülüyor. İnsanın avcı toplayıcı olduğu dönemden yani.
Müzedeki pek çok fosilden rastlama ihtimaliniz en yüksek olanlar. Nüminitler. Buradaki çok zengin ve belirgin bir örnek.
Metamorfik kayaçlardan örnekler.
B.Ü. Tarih Bölümü'nün projesinde yer alan Çamardı yakınındaki Kestel Madeni'nden cevher parçaları ve bir antik bir madenci küreği. En arkadaki kasiterit denilen kalay cevheri. Tunçun bileşenlerinden biri olan kalayın Anadolu'da da çıkartılıyor olduğu o zamana kadar bilinmiyordu.
Müze Fotoğrafları için bu sayfayı ziyaret edin
Paleontoloji / Antropoloji / Evrim Haberleri
-
Fas’ta Hançer Biçimli Dişleri Olan Deniz Sürüngeni Keşfedildi
-
12 Milyon Yıllık Salyangoz Kabuğunda Canlı Renkler Bulundu
-
ABD’de 65 Milyon Yıllık Yeni Bir Köpekbalığı Türü Keşfedildi
-
Charles Darwin'in Kütüphanesinin Tamamı Online Olarak Erişime Açıldı
-
İngiltere’de 200 Milyon Yıllık Uçan Sürüngen Fosili Keşfedildi
-
Yeni Dinozor Türü, T. rex’in Bilinen En Yakın Akrabası Olabilir
-
Sahte “İnsan-Maymun” Fosilinin Yüzü Canlandırıldı
-
Böcek kanatlarının solungaçlardan evrimleştiğine dair yeni kanıtlar
-
Orta Çağ’da Yaşamış Cüce Bir Adamın Yüzü Canlandırıldı
-
Neandertaller Bizim Gibi Konuşabiliyor muydu?
-
İngiltere’de 150 Milyon Yıllık ‘Deniz Canavarı’ Bulundu
-
Hayvan Fosillerini Koruyan Koşullar İlk Ne Zaman Oluştu?
-
Şimdiye Kadar Bilinen Tek İnsan Melezi Denny Kimdi?
-
ABD’de Jura Dönemine Ait Nadir Fosiller Bulundu
-
T.rex’in İlkel Kuzenleri, Dinozor Çağının Sonuna Işık Tutuyor