KÜTİN, MUMLAR VE SÜBERİN
Bitkilerin atmosferle temas halindeki tüm kısımları, su kaybmı azaltan ve patojenik bakteri ve fungusların girişinin engellenmesine yardımcı olan lipit tabakaları ile kaplıdır. Kütin, süberin ve mumlar bu tabakaların ana maddeleridir. Kütin sıklıkla bitkinin toprak üstü kısımlarında bulunurken, süberin toprak altı kısımları, odunsu gövdeler ve iyileşmiş yaralarda görülür. Mumlar ise hem kütin hem de süberinle işbirliği halindedir.
Kütin, Mumlar ve Süberin Hidofobik Bileşiklerden Oluşurlar
Kütin polimer yapısında olan bir makromoleküldür. Üç boyutlu ve sert bir ağ oluşturacak şekilde birbirlerine ester bağı ile bağlı uzun zincirli yağ asitleri içerir. Kütin, hidroksil veya epoksit grupların zincirin ya ortasında ya da karboksilik asit fonksiyonel grubuna zıt tarafta yer aldığı, 16:0 ve 18:1 yağ asitlerinden oluşur.
Kütin kütikulanın esas bileşiğidir. Kütikula, tüm otsu bitkilerin toprak üstü kısımlarında, epidermis hücre çeperlerinin dışını örten çok tabakalı, saklı bir yapıdır. Kütikula, üstte bir mum örtü, mum içine gömülü kütin taşıyan bir orta tabaka (devamlı kütikula), pektin, selüloz ve diğer karbonhidratlar gibi hücre çeperi bileşikleri ile karışım halinde olan mum ve kütinin oluşturduğu bir alt tabakadan (kütikular tabakadan) ibarettir. Son yapılan bir araştırma, kütikülanın, kütine ilaveten, kutan adı verilen ve uzun zincirli hidrokarbonlardan oluşan bir başka lipit polimer bulundurabileceğini göstermiştir.
Mumlar aşırı hidrofobik ve uzun zincirli açil lipitlerin kompleks karışımlarıdır, ancak makromolekül değildirler. Mumun en yaygın bileşenleri 25-35 karbon atomlu düz zincirli alkanlar ve alkollerdir. Mumda uzun zincirli aldehitler, ketonlar, esterler ve serbest yağ asitleri de bulunur. Kütikula mumları epidermal hücreler tarafından sentezlenirler. Henüz bilinmeyen bir mekanizmayla hücre çeperi gözeneklerinden geçerek, epidermis hücrelerini damlacıklar halinde terk ederler. Kütikuladaki mumsu üst tabaka çoğu kez çubuk, tüp veya levhalar halinde girintili-çıkıntılı bir yapı oluşturacak şekilde kristalleşmiştir.
Süberin, yapısı çok az bilinen bir polimerdir. Kütin gibi, süberin de ester bağları ile bağlı hidroksi veya epoksi yağ asitlerinden oluşur. Bununla beraber süberin; dikarboksilik asitler, daha uzun zincirli bileşikler ve yapısı gereği, önemli oranda fenolik bileşikler içermesinden dolayı kütinden faklıdır.
Süberin, bitkinin birçok kısmında bulunan bir hücre çeperi bileşenidir. Kök endodermisindeki Kaspari şeridinde süberinin varlığından bahsedilmişti. Bu şerit korteks apoplastı ile stele arasında bir set oluşturur. Süberin tüm toprak altı organlarının dış hücre çeperlerinin ana bileşenidir. Ayrıca, odunsu bitkilerin sekonder büyümesi sırasında gövde veya köklerin dış kabuklarını oluşturan peridermis dokusunun mantar hücreleri ile ilişkilidir. Suberin, ayrıca, yaprağın absisyon bölgelerinde ve hastalık veya yaralanma sonucu hasar gören alanlarda da oluşur.
Kütin, Mumlar ve Süberin Terlemenin ve Patojen Saldırısının Azaltılmasına Katkı Yaparlar
Kütin, süberin ve bunlarla birlikte mumlar, bitki ve çevresi arasında engeller oluşturarak suyu içerde, patojenlerin ise dışarıda tutulması işlevi görürler. Kütikula, bitkinin toprak üstü kısımlarından su kaybını en aza indirgemede çok etkin olmakla beraber, stomalar kapalı olsa bile bir miktar su kaybı gerçekleşeceğinden, terlemeyi tam olarak engelleyemez. Kütikula kalınlığı çevresel koşullara göre değişkenlik gösterir. Nemli ortamlarda yetişenlerle karşılaştırıldığında, kurak alanlara özgü bitki türleri daha kalın bir kütikula tabakasına sahiptir, ancak kurak koşullar altında yetişen nemli ortam bitkilerinde de çoğu kez kütikula kalınlaşmaktadır.
Her ne kadar, bu bölümde tartışılacak olan diğer savunma mekanizmaları kadar önemli değillerse de, hem kutikula hem de mantar doku fungus ve bakterilerin engellenmesinde önemlidir.
Çoğu fungus mekanik yollarla bitki yüzeyini delerek doğrudan içeri girerler. Diğerleri ise kütini parçalayan kütinaz enzimi üretir ve böylece bitki içerisine girişleri kolaylaşır.
Botanik
-
Bitkisel Hormonlar Nelerdir?
-
Bitkisel Hormonları Nelerdir? Auxinler - Oksin Bitki Büyüme Hormonlarının Görevleri Nelerdir?
-
Pinus cembra - İsviçre Fıstık Çamı
-
Pinus banksiana - Banks çamı
-
Pinus aristata (Higori çamı)
-
Palinoloji – Polen Bilimi Hakkında Bilgi
-
Kaktüsgiller - Cactaceae Hakkında Bilgi
-
Papatyagiller - Asteraceae Hakkında Bilgi
-
Karanfilgiller - Caryophyllaceae Hakkında Bilgi
-
Periyant Nedir ? Periant (Çiçek Örtü Yaprakları)
-
Bitki Yaprak Tipleri Ve Görevleri - Yaprak Çeşitleri
-
Bitkilerde Gövde Çeşitleri ve Gövdenin Görevleri Nelerdir ?
-
Opuntia ficusindica - "Dikenli İncir"
-
Bitkilerde Bulunan Doğal Renk Maddeleri
-
Bitki Stresi: Abiyotik ve Biyotik Faktörler