Kromozom Teorisi
Genlerin hücre çekirdeğinde kromozomlarda yer aldığı ve gametler aracılığı ile generasyonlara nakledildiği ve hücrede her iki ebeveynden eşit miktarda kalıtlanmış biçimde bulunduğu kromozom teorisinin esasını oluşturmaktadır.
Derin kıvrımlı yaprak kenarı özelliğini belirleyen gen (D) ve bunun resesiv karşılığı (düz kenarlı yaprak özelliği) (d) ile gösterirsek bu iki genin bir birinin alleli olduğunu ya da iki genin bir allel çifti teşkil ettiğini söyleyebiliriz. Aşağıdaki temel varsayımlara esas olacak bazı tanımlamalar yapabiliriz.
1- Birleşen iki gametteki kromozomlar zigot nükleusu içinde kendi ayrı niteliklerini ve özgünlüklerini koruyarak birleşirler. Organizmanın özelliğini belirleyen kalıtsal birimlere gen denir. Genin kalıtsal moleküldeki fiziksel yeri ile lokus adı ile anılır. Morfoloji ve içerdikleri gen bakımından hemen hemen aynı olan biri anadan biri babadan olmak üzere iki ebeveynden gelen kromozom çiftlerini homolog kromozom çifti denir. Homolog kromozom çifti üzerine genlerin bulunduğu yerlere lokus denir. Aynı homolog kromozom çiftinin aynı lokusunda yer alan genler aynı özelliği aynı yönde etkiliyorsa bu genler birbirini identik gendir. Aynı özelliği farklı yönde etkiliyorsa bu iki gen birbirinin allelidir.
2- Kromozomlar genlerin lokasyonu (yerleşimi) için bir ortamdır.
Buna göre ebeveyenlerden gelen gametler zigot halinde birleşerek (F1) bireyini oluşturur. (F1) bireyi bu durumda Dd ile gösterilebilir. Bu açıklamalar göre ebeveynler DD veya dd olabilir.
İşte F bireyi somatik ve vücut hücrelerinde aynı özelliği aynı yönde etkileyen iki benzer geni (identik gen) yani bir birinin aynı gen (eşgen) taşıyorsa bu bireye homozigot birey denir. Aynı şekilde bir birey mesela (F1) bireyi somatik hücrelerinde birbirinin alleli olan yani aynı özelliği farklı yönde etkileyen iki gen (D ve d) taşıyorsa bu bireyde allel gen çifti bakımından heterozigot denir. Heterozigot (F1)lerde dominat genin etkisi resesiv allelin varlığını tamamen maskeliyorsa bu olguya tam dominatlık denir.
Bu açıklamada herhangi bir özellik için somatik hücrlerde iki gametlerde ise bir gen bulunduğu varsayılmaktadır. Buna göre cinsiyet hücresi şekillenmesinden önce her özellik için mevcut iki genin bire indirgendiği nükleer (çekirdek) bölünme çeşidine ihtiyaç vardır.
Bu bölünme ile allel genler birbirinden ayrılır. Daha sonraki bölümlerde bu konu daha detaylı incelenmiştir. Coleus bitkisi melezlemesinde yukarıdaki açıklamalar aşağıdaki gibi yazılabilir.
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir