Kertenkelelerin Özellikleri - Sauria (=Lacertilia)
Subordo 1: Sauria (=Lacertilia) (Kertenkeleler)
Başlıca özellikleri:
1. Alt çenenin iki yarımı, ön tarafta birbirleriyle kaynaşmıştır. Kafatasını oluşturan kemikler, özellikle de yüz elementleri (Viscerocranium) yılanlardaki gibi oynak değildir.
2. Çoğu türü 4 bacaklıdır. Bazen arka bacaklar veya bazen de yılanlarda olduğu gibi hiçbir üye bulunmaz ve vücut uzundur (örneğin Oluklu Kertenkele, Pseudopus apodus= Ophisaurus apodus).
3. Çoğunda göz kapakları, kulak delikleri ve başın üst tarafında, kafatasının parietal kemikleri arasında “Parietal göz” denen bir yapı vardır. Bu göz fosil sürüngenlerde çok daha büyük olmasına karşın, aktüel kertenkelelerde ancak kalıntı halinde mevcuttur.
4. Çoğu türde kuyruk kolaylıkla kopabilir (Autotomi) ve kısmen rejenere olur. Rejenere edilen kuyrukta omurlar bulunmaz.
5. Bazı kertenkelelerde epidermik keratin pulların altında dermis orijinli kemikleşmiş kısımlar da bulunur. Bu durumda vücut kuvvetli bir zırh içinde gibidir. Dermiste bol bulunan kromatofor sayesinde çeşitli renk ve desene sahiptirler. Bazı türleri melanoforların yayılıp, yoğunlaşması ile renk değiştirme özelliğine sahiptir (örneğin Bukalemunlar, Chamaeleonidae). Çoğunda puldan daha büyük olan “Plaklar” çoğunlukla baş ve karın kısmını kaplar. Pul ve plakların sayıları, konumları ve birbirlerine oranlarına “Pholidosis”özellikleri denir.
6. Bütün kertenkelelerde diş vardır. Dişin çeneye bağlanma tarzı, kertenkelelerin sınıflandırılmasında rol oynar (Acrodontve Pleurodont tip). Besinlerini böcekler, küçük boyda omurgalılar, bazılarında kuş yumurtaları oluşturur.
7. Çoğu ovipar, az bir kısmı vivipardır. Bazılarında (örneğin Darevskia cinsinde) ise Parthenogenetik üreme (döllenme olmaksızın yumurtadan birey gelişimi, partheno: bakire) görülür. Döllenme dahilidir.
8. Kertenkelelerin çoğu yer üstünde, bazısı ağaçlarda, bazısı da toprak altında yaşar. Bazıları da yarı suculdur.
9. İdrar kesesi mevcuttur. Boşaltım maddesi tıpkı kuşlarda ve birçok sürüngenlerde olduğu gibi yarı katı haldedir. Beyazımsı olan idrar kloak kanalıyla dışarı atılır.
Kertenkelelerin Sınıflandırılması:
Bugün yaşayan sürüngenler arasında yaklaşık (Ca.= Circa) 3200 tür ile en kalabalık grup, kertenkelelerdir. Bütün kıtalara yayılmış 18-20 kadar aileye ayrılırlar. Bununla birlikte ülkemizden sadece 9 aileye dahil türler bulunur.
Zooloji
-
Ataks tavuk yetiştiriciliği ve Ataks tavuk özellikleri nelerdir?
-
Omurgalılara Genel Bir Bakış
-
Memelileri diğer canlı türlerinden ayıran bazı özellikler
-
Göz dizilişlerine bakarak örümceklerde familya tespiti
-
Önositoid nedir? Önositoidler nasıl bir yapıya sahiptir ?
-
Adipohemosit nedir?
-
Sferül hücre nedir?
-
Koagülosit nedir?
-
İntegrin nedir? Görevleri nelerdir?
-
Organogenez nedir ? Hangi canlılarda görülür ?
-
Hayvanlarda boşaltım sistemi elemanları nelerdir?
-
Nöral Kristadan Gelişen Yapılar
-
Omurgasızlarda kan hücreleri
-
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
-
İstilacı Türlerin Yayılma Yolları Nelerdir ?