Kaplumbağalarını niçin korumalıyız?
Kaplumbağalar, tarih öncesi çağlardan kalma canlılardır. Kaplumbağalar, öteki sürüngenlerle birlikte Mezozoik'in zamanın ilk dönemi olan Trias Çağı'nda ortaya çıkmış, tarihlerinin 200 milyon yılında çok az değişim göstererek hayatta kalmayı başarabilen sürüngenlerdir.
Testudines takımını oluşturan çok sert ve kemiksi bir kabuk yapıya sahip, yavaş yürüyüşlü, dört ayaklı, Halen 200'den fazla alt türü olan ve 340'dan fazla türü bilimsel olarak tanımlanmış bir canlıdır. Bacakları kitinsel pullarla örtülü dört ayak ve her bir ayağı ise dört parmaklıdır. Parmakları pençelidir. Karada çok yavaş hareket etmelerine rağmen. Suda yaşayan türlerde ayaklar palet şeklinde olup, parmakları deri ile birbirine yapışıktır. Kuş gagasına benzer, nasırlaşmış, dişsiz bir çene yapısına sahiptirler. Ağız bıçak benzeri keskin bir yapıya dilleri ise alt çene kaidesine bağlıdır.
Ülkemizde yayılış gösteren kara kaplumbağalarının boyları yaklaşık 20-30 cm kadar ve ağırlıkları 2-4 kg kadardır. Ömürleri yine yaklaşık 40 yıldır. Yeşil deniz kaplumbağalarının boyları yaklaşık 120 cm ve ağırlıkları 450 kg kadardır.
Yukarıda saydığımız tüm özelliklerin yanı sıra dünyadaki tüm kaplumbağa türlerinin beşte üçü yok olmak üzeredir ve büyük tehdit altındadır. ABD de yapılan ve BioScience dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre kaplumbağalar nesli tehlike altında olan canlılar kategorisinde yer almaktadır. Yine tüm deniz kaplumbağalarının neslin tehdit altındadır.
Yine yedi tür deniz kaplumbağasının ikisi IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) tarafından hazırlanan rapora göre "Kırmızı Liste" kapsamında (önemli derecede tehlike altında). Yapılan araştırmalar, Pasifik Okyanusu’nda deri sırtlı deniz kaplumbağasının (Dermochelis coriacea), Akdeniz Havzası’nda ise yeşil deniz kaplumbağasının (Chelonia mydas)’nın hızla azaldığı belirtilmektedir.
Bugün dünya denizlerinde yaşayan yedi deniz kaplumbağası türü (Dermochelys coriacea, Eretmochelys imbricata, Lepidochelys kempii, Lepidochelys olivacea, Chelonia mydas, Caretta caretta, Natator depressus) vardır. Bacaklar büyüktür ve kürek şekline dönüştürülür. Deniz kaplumbağaları hayatlarını denizde geçirir ve kendilerini akıntılara ve aya göre yönlendirir. Deri sırtlı deniz kaplumbağası (Dermochelys coriacea), Akdeniz’de zaman zaman kaydedilen ziyaretçi bir türdür. Yeşil deniz kaplumbağası (Chelonia mydas) ve iribaş deniz kaplumbağası (Caretta caretta) ise Akdeniz’de yuvalayan türlerdir.
Deniz kaplumbağaları yaşamlarının büyük bir bölümünü kıtalararası denizlerde seyahat ederek geçirirler. Erkek deniz kaplumbağası bireyleri deniz dışına hiç çıkmaz, dişi bireyler ise sadece yumurta bırakmak için kumsallara çıkarlar. Erkek ve dişi deniz kaplumbağaları üreme döneminde, beslenme alanlarından ayrılarak, yuvalama bölgelerine yakın çiftleşme alanlarına gelirler ve bu alanlarda çiftleşirler.
Ülkemizde var olan kaplumbağa türleri nelerdir?
Mahmuzlu Akdeniz kaplumbağası (Testudo graeca)
Herman kaplumbağası (Testudo hermanni)
Benekli kaplumbağa (Emys orbicularis)
Çizgili kaplumbağa (Mauremys caspica)
Fırat kaplumbağası (Rafetus euphraticus)
Sini kaplumbağası (Caretta caretta)
Yeşil kaplumbağa (Chelonia mydas)
Nil kaplumbağası (Trionyx triunguis)
Sini kaplumbağası (Caretta caretta )
Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında belirlenmiş ve resmî olarak kabul edilmiş 21 yuvalama kumsalı bulunmaktadır. Bu kumsallar batıdan doğuya doğru gidildikçe şu şekilde sıralanmaktadır: Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye (Muğla), Patara, Kale, Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa (Antalya), Anamur, Göksu Deltası, Alata, Kazanlı, Davultepe (Mersin), Akyatan, Yumurtalık (Adana) ve Samandağ (Hatay).
Dişiler, her üç yılda bir 50 ila 200 yumurta bırakmak üzere yuvalanma alanları olan plajlara dönerler. Yavruların cinsiyeti üreme mevsimi sırasındaki sıcaklığa bağlıdır. Dişi hayvanlar erkek hayvanlardan daha yüksek sıcaklıkta gelişir. Gelişim sıcaklığı türlere bağlıdır ve 28 derece ile 32 derece arasında değişir. Bu nedenle, küresel ısınma ile cinsiyet dengesi artık garanti edilemediğinden, türlerin hayatta kalması büyük bir problemdir.
İstatistiksel olarak, yumurtadan çıkan 1000 genç bireyden sadece bir tanesi cinsel olgunluğa ulaşmaktadır. Suya girmeden önce kuşlar ve bir çok yırtıcı memeli tarafından, suya girerlerse henüz katı kabukları olmayan genç bireyler balık ve yengeçler tarafından avlanmaktadır. Aslında doğa, bu uyuşmazlığı depolanan yüksek miktarda yumurta ile hesaba katar ve dengeler. Bununla birlikte ve daha az sayıda uygun yumurtlama bölgesi kaldığı ve habitatları tahrip olduğu için, doğal denge kaybedilmiş durumdadır. Deniz kaplumbağası yuvalama plajlarının, son 20 yılda % 90 civarında azaldığını dip not olarak bildirmekte fayda görüyoruz.
Kaplumbağalar Asya, Afrika ve Latin Amerika'da gıda ve et kaynağı olarak yakalanmakta, bazı türlerde geleneksel Asya tıbbında talep görmektedir. Uzun süredir kaplumbağa kabuğu (cilalı kabuk) gözlük çerçeveleri ve takıların yapımı için çok aranan bir kaynaktı, ancak 1980'lerden bu yana bu ticaret dünya çapında yasaklandı. Tüm bunların yanında uluslararası evcil hayvan kaçakçılığı için sayısız kara ve deniz kaplumbağaları hala yakalanmaktadır.
Hayvanlar iklim değişikliğinden, habitatlarının tahrip edilmesinden, canlı hayvan ticarettinden, etlerinin ve kabuklarının satılmasından ve kirlilikten etkilenmektedir.
Tüm bunların yanı sıra kaplumbağalar bir çok yırtıcı hayvan için de besin kaynağıdır. Kaplumbağalar, türlerine ve boyutlarına bağlı olarak farklı doğal yırtıcılara sahiptir. Yengeçler, kuşlar, tilkiler ve timsahlar.
Kaplumbağaların ekosistemde henüz nasıl bir rol oynadıklarını tam olarak bilmediğimiz ve yok olduklarında ne olacağını tahmin edemediğimiz için onları yok etme ve özel ihtiyaçlarımızda kullanma hakkına sahip değiliz.
Hidrobiyoloji Haberleri
-
NOAA araştırmacıları yeni balık türleri keşfetti
-
Amazon’da 16 Milyon Yıllık Devasa Bir Yunus Kafatası Bulundu
-
Artan yağışlar İngiltere'deki deniz kestanelerini tehdit ediyor
-
En son DNA barkodlama teknolojisiyle İsrail'in tatlı su balık türleri listesinin yeniden gözden geçirilmesi
-
Çin’de 250 Milyon Yıllık Zırhlı Deniz Sürüngeni Ortaya Çıkarıldı
-
Bazı fener balığı türleri tüm yaşamlarını baş aşağı yüzerek geçirebilir
-
2100 yılı için sığ kıyı ekosistemlerinin kaderini tahmin etmek
-
Sıradan ahtapotun genetiğine dair yeni bilgiler: Kromozom düzeyindeki genomun kodu çözüldü
-
Büyük Bariyer Resifi'nde yeni balık türleri bulundu
-
Midyeler, denizdeki sıcak hava dalgalarıyla başa çıkabilmek için kalp atış hızını ayarlayabiliyor.
-
Ahtapotlar ve muhteşem renk değiştirme yetenekleri
-
Aslan Balıkları: Denizlerin Görkemli ve Gizemli Avcıları
-
Deniz aslanlarının gizemli dünyaları
-
Örümcek yengeçlerini daha ayrıntılı bir şekilde tanıyalım
-
Bafa Gölünün Balerinleri