FAGOSİTOZ ve FAGOSİTİK AKTİVİTENİN BELİRLENMESİ
Fagositoz sözlük manasıyla Hücre yemesi demektir. Hayvansal hücrelerin katı besin maddelerini vezikül oluşturacak biçimde sitoplazmalarına almaları. Fagositoz hayvansal hücrelerin kendilerine gerekli maddeleri almalarında en önemli yollardan birisidir. Vücudun tabii müdafaa sisteminin üyeleri olan bazı hücrelerin dışarıdan giren bakteriyi içlerine alıp öldürmeleri. Bu hücrelerin en mühim olanları parçalı çekirdekli akyuvarlar ve monositlerdir. Gerçekte Fagositoz “yemek” manasına gelmektedir. Yabancı bir partikülün nötrofil tarafından etkisi hale getirilmesindeki en önemli aşamadır. Sırasıyla partikülün nötrofile tutunması hücre içine alınması fagositik vakuol (fagozom) oluşması ve degranülasyon kademelerinden oluşur.
Örneğin alkol kullanan birisi alkolü almadan önce biraz zeytin yağı içerse daha geç sarhoş olur çünkü zeytinyağı büyük moleküllü olduğu için ve zeytinyağını önce aldığımız için hücreye ilk ulaşan zeytinyağıdır bunun sonucunda da onun hücreden geçmesi zor olduğundan alkolde geçemez ve kişi daha geç sarhoş olur.
1-Büyük parçacıkların (besinlerin veya yok edilecek olan yabancı maddelerin) yalancı ayaklar yardımıyla hücre içerisine alınması.
2-Bir maddenin hücre içine alınması işlemidir. Sırasıyla;hücreye tutunma hücre içine alınma fagozom oluşumu ve sindirim kademelerinden oluşur.
3-Hücre zarından geçemeyen büyük katı moleküllerin yalancı ayaklarla hücre içine alınmasıdır.
Fagositoz kabaca iki kademede gerçekleşir. Bakterinin tanınıp hücreye yapıştırılması ve hücre içine alınıp tahrip edilmesi. Hücrenin bakteriyi yabancı ve zararlı olarak tanıması “kompleman” adı verilen maddeler tarafından sağlanır. Fagositoz yapacak hücrenin zararlı bakteriye doğru hareket etmesine “kemotaksis” denir. Bakterinin hücreye yapışıp içeri alınmasını “opsonin” adı verilen maddeler sağlar ki bu olaya da “opsoninizasyon” denir. İçeri alındıktan sonra çeşitli enzimler vasıtasıyla bakteri sindirilir.
Fagositoz vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan en önemli mekanizmalardan birisidir. Vücudun herhangi bir yerinde iltihap olduğu zaman kemik iliğinde fagositoz yapıcı hücrelerin yapımı hemen kamçılanır ve kana geçerler. Bu sebeple vücutta iltihap olup olmadığı kandaki akyuvar (lökosit) sayısına bakılarak anlaşılabilir. Normalde milimetreküpte 5-7 bin olan lökosit sayısı iltihap anında iltihabın şiddetine göre artar ve genellikle 10.000’i aşar. Fagositoz mekanizmasında bir aksaklığın olması halinde enfeksiyon hastalıkları hızla meydana gelir ve hastayı hayati tehlikeye sokar.
Fagositozun pek çok etki mekanizması vardır.
Fagosit hücrenin üst yüzeyine komplementten bağımsız antijen bağlanarak lenfokinler bırakılır ki bu olay fagositoza bağımlı savunma reaksiyonlarının başlangıcını oluşturur.
Fagositoz aktivitesi komplement sistem opsoninler ve bakteri ekstraktları (lipopollisakkaritler peptidoglikanlar) ile artırılabilir.
Yabancı cisimciklerin mikroorganizmaların hasarlı ve ölü doku hücreleri ve savunma hücrelerinin hücre içine alınması yıkılması ve ortadan kaldırılması işlemlerini kapsar.
Fagositik aktivitenin belirlenmesi : Granulositlerin fagositik aktiviteleri albumin veya immun globulinle işaretlenmiş floresan veren lateks partikülleri aracılığı ile ya da fagosite edilebilen tüm mikroorganizmalar aracılığı ile belirlenir. Partiküller bu şekilde işaretlendikten sonra tam kan ilave edilerek bakteriyel bir peptitle inkube edilir ve flowcytometrede fagositoz yapmış olan hücreler ve gösterdikleri floresans +4 C derecede
inkube dilmiş negatif kontrolleriyle karşılaştırılır. Benzeri bir işlem ışık mikroskobunda da yapılabilir. Fagositer hücrelerin içlerine aldıkları partikül sayıları bu kez mikroskopta belirlenir.
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?