Duyma Sistemi ve Kulak
Duyma sistemi beş duyumuzdan biri olan işitme duyusunu gerçekleştirmemizi sağlayan organ ve dokulara verilen genel isimdir. İşitme sisteminin önemli birimleri kulak, kılsal hücreler (hair cell) ve beynin işitmeyi kontrol eden kısımlarıdır.
Kulaklarımız işitmemizi ve dengemizi sağlayan duyu organımızdır. Suya atılan bir taşın oluşturduğu dalgalar gibi havada da ses dalgaları mevcuttur. Bu ses dalgaları kulağımızdaki duyu almaçları ile algılanır.Kulak dış, orta ve iç kulak olmak üzere üç bölümden oluşur.
Dış Kulak; Kulak kepçesinden ve kulak yolundan oluşur. Kulak yolunun sonunda kulak zarı bulunur. Kulak kepçesi kıkırdak bir yapıya sahiptir. Kulak yolu, kulak kepçesini orta kulağa bağlayan bir kanaldır. Kulağımız kulak kiri olarak adlandırılan bir sıvı salgılar. Bu sıvı, kulak yolundaki kıllar ile birlikte kulağa giren toz vb. maddelerin kulak zarına ulaşmasını engeller.
Orta Kulak; Orta kulakta çekiç, örs, üzengi kemikleri, östaki borusu ve oval pencere bulunur. Üzengi kemiği vücudumuzun en küçük kemiğidir. Çekiç kemiği kulak zarına, üzengi kemiği ise iç kulaktaki oval pencereye temas eder. Bu özellikleri ile kulak kemikleri, kulak zarını iç kulağa bağlayan bir köprü oluşturur. Östaki borusu orta kulaktan yutağa açılır. Böylece orta kulak ile vücudun dışı arasındaki basınç farkını dengeleyerek kulak zarının yırtılmasını engellemiş olur.
İç Kulak; Dalız, salyangoz ve yarım daire kanallarından oluşur. Dalız, oval pencereden gelen ses dalgalarını salyangoza iletir. Salyangozda işitme sinirleri vardır ve gelen ses dalgaları işitme sinirleri ile beyne iletilir. Vücudumuzun dengesinin bozulup bozulmadığını beyinciğe bildirme işini salyangozun üst kısmındaki yarım daire kanalları yapar.
Biyoloji Sözlüğünün Hazırlanmasında Kullanılan Kaynaklar
- Akşıray, F. (1954). Türkiye Deniz Balıkları Tayin Anahtarı. İ.Ü.F.F. Hid. Biy.Araş. Enst. Yay. 1, İstanbul.
- Akşiray, F. (1987). Türkiye Deniz Balıkları ve Tayin Anahtarı. II. Baskı. İ.Ü. Rektörlüğü Yayınları. İstanbul. No.3490, 811 s.
- Anonim (1988). Türkçe sözlük. Biyoloji terimleri sözlüğü (2 cilt). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu yayınları 549, sözlük bilim ve uygulama kolu yayınları 1, ISBN: 975-16-0070-7, Ankara.
- Atatür, M.K., Budak, A. ve Göçmen, B. (2003). Omurgasızlar biyolojisi. Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi kitaplar serisi No.187. Ege Üniversitesi Basımevi Bornova, İzmir.
- Atamanalp, M., Haliloğlu, H.İ. ve Ayık, Ö. (1999). Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü. Aktif Yay. Dağ. San. Tic. Ltd. Şti., Bakanlar Media, ERZURUM ISBN 975-6755-06-7, 145 Sayfa.
- Başaran.N., Tıbbi Genetik Ders Kitabı. 6. Baskı. Bilim Teknik Yayınevi, 1996.
- Bat, L., Gündoğdu, A. ve Öztürk, M. (1998-1999). Ağır metaller. S.D.Ü. Eğirdir Su Ürünleri Fak. Der., 6, 166-175.
- Bat, L., Öztürk, M. ve Öztürk, M. 1998-1999. Akuatik toksikoloji. S.D.Ü. Eğirdir Su Ürünleri Fak. Der., 6, 148-165.
- Bat, L., Satılmış, H.H., Şahin, F., Üstün, F., Özdemir, Z. B., Ersanlı, E. (2008). Plankton Bilgisi ve Kültürü. Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara, Nobel Yayın No: 1287, ISBN 978-605-395-083-7, 1. Baskı, VIII + 248 sayfa.
- Bat, L., Sezgin, M., Aydın, İ., Şahin, F., Koç, Y., Sönmez, E., Akbulut, B., Su ürünleri temel bilimler terimler sözlüğü. Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi- SinopSinop 177 sayfa.
- Bat, L., Çulha Türk, S., Gökkurt, O. (2010). Balıklarda iz element analizleri, Bölüm 7. Balık Biyolojisi Araştırma Yöntemleri, (Research Techniques in Fish Biology). Geliştirilmiş 2. Baskı, M. Karataş (Ed.). Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara, Nobel Yayın Nu: 4, ISBN 978-605-89076-3-8, 189-238.
- Bat, L., Erdem, Y., Ustaoğlu-Tırıl, S., Yardım, Ö. (2011). Balık Sistematiği. Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara, Nobel Yayın Nu: 214, Fen Bilimleri Nu: 20, ISBN: 978-605-133-116-4, 2. Basım, XVIII + 272 sayfa.
- Bingel, F. (2007). Deniz Biyolojisi ve Balıkçılık Biyolojisi ilgi alanındaki bazı terimler ve tanımları.
- Bond, C.E. (1979). Biology of Fishes. W.B. Saunders Company, 103 pp.
- Budak, A. ve Tok, V. (1995). Sık Kullanılan Zooloji Terimleri Sözlüğü. Ege Üni. Fen Fak. Teksirler Serisi, No: 115,35 Sayfa.
- Can, A. ve Bilecenoğlu, M. (2005). Türkiye Denizleri’nin Dip Deniz Balıkları Atlası. ISBN 975-509-429-6, Arkadaş Yayınevi Ankara, 224 Sayfa.
- Cirik, S. ve Gökpınar, Ş. (1993). Plankton bilgisi ve kültürü. Ege Üni. Su Ürünleri Fak. Yayınları, No:47, 274 Sayfa.
- Demir, N. (2006). İhtiyoloji, Nobel Yayın Dağıtım, Yayın No: 924, 423 Sayfa.
- Demirsoy, A. (1998). Yaşamın Temel Kuralları, Omurgasızlar=İnvertebrata –Böcekler Dışında- Cilt II / Kısım 1, 2. Baskı, Meteksan A.Ş., 1210 Sayfa.
- Demirsoy, A. (1993). Yaşamın Temel Kuralları, Omurgalılar / Anamniyota Cilt III / Kısım I, II. Baskı, Meteksan A.Ş., Ankara.
- Demirsoy, A. (1998). Yaşamın Temel Kuralları, Omurgasızlar=İnvertebrata -Böcekler Dışında- Cilt II / Kısım 1, 2. Baskı, Meteksan A.Ş., 1210 Sayfa.
- Demirsoy, A. (2001). Yaşamın Temel Kuralları. Omurgalılar, Cilt III, 684 s.
- Ekingen, G. (2001). Balık Anatomisi. Mersin Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi Yayınları No:1, 254 s.
- Ekingen, G. (2004). Türkiye deniz balıkları tanı anahtarı. T.C. Mersin Üniv. Yay. No: 12, Su Ürünleri Fak. Yay. No: 4, ISBN 975-6900-15-6, 193 s.
- Geçkil. H. Biyokimya İnönü Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Şubat-2012
- Geldiay, R. ve Kocataş, A. (1988). Deniz Biyolojisine Giriş. 2. Baskı, E. Ü. Fen Fak. Kitaplar Ser. No: 31, 459 Sayfa.
- Geoffey M. Cooper, Robert E. Hausman. Hücre, Moleküler Yaklaşım. Çeviri Editörleri: Prof. Dr. Meral Sakızlı, Prof. Dr. Neşe Atabey. 3. Baskı. İzmir Tıp Kitabevi, 2006.
- Hatiboğlu, M.T. (2000). Anatomi Sözlüğü. Hatiboğlu yayınları, 09, Hatiboğlu Basım ve Yayım San. Ve Tic. Ltd. Şti., ANKARA ISBN 975-7527-68-8, 172 Sayfa.
- Karataş,M., Başusta N. ve Gökçe, M.A. (2005). Balıklarda Üreme. Balık Biyolojisi Araştırma Yöntemleri. Editör: M.Karataş. Böl: 3 S: 61-91. Nobel Yayın No: 772 Fen ve Biyoloji Yayınları Dizi No: 1. ISBN 975-591-757-8.
- Karol, S., Suludere, Z., Ayvalı, C. (2010). Biyoloji Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları, 5. Baskı, Dizin: 725-1061 ss., ISBN 975-16-1012-5, 1067 Sayfa.
- Kuzkaya, E., Fındık, N., Tan, İ., Şentürk, E., Avaz, G., Baban, A. (2012). Kentsel Atıksu Arıtma Kılavuzu. Tubitak MAM Matbaası Gebze/Kocaeli, 107 Sayfa.
- Lawrence, E. (2008). Henderson’s Dictionary of Biology. 14. Baskı, Pearson-Benjamin Cummings Yayınları, ISBN-13: 978-0-321-50579-8, 759 Sayfa.
- Sarıeyyüpoğlu, M., Şen, D., Duman, E., Çalta, M., Dörücü, M., Sağlam, N., Köprücü, K., Özdemir, Y., Saler, S., Pala, G., İnanlı A., G. (2009). Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları: 964, Terim Sözlükleri Dizisi: 4, ISBN: 978-975-16-2152-8, 304 Sayfa.
- Malacological Society of London web sitesi, http: //www. malacsoc.org.uk/MalacologicalBulletin/BULL44/images/Borgespallets.jpg.
- Marine Science web sitesi, http://iodeweb5.vliz.be/ oceanteacher/ resources/ other/AndersonBook/SampEquip.htm.
- Monarch University web sitesi, http://arts .monash. edu.au/ ges/ research/ cpp/ampcoef.jpg.
- Moyle, P.B. and Cech, J.J. (1988). Fishes- An Introduction to Ichthyology. Prentice Hall, Inc., 559 pp.
- Muss, B.J. and Dahlstrøm, P. (1985). Collins guide to the sea fishes of Britain and North-Western Europe. Butler & Tanner Ltd., Frome, Somerset, ISBN 0 00 219008 7, 244 p.
- Özel, İ. (1998). Planktonoloji (Cilt I). Plankton ekolojisi ve araştırma yöntemleri. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fak. Yayınları, No:56, 271.
- Özel, İ. (1998). Planktonoloji (Cilt II). Denizel zooplankton. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, No:49.
- Özkul. Y.,Moleküler Hematoloji Sözlüğü Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Genetik Anabilim Dalı, Kayseri, 2007
- Öztürk, B., Aktan, Y., Topaloğlu, B., Keskin, Ç., Karakulak, S., Öztürk, A.A., Dede, A. and Türkozon, O. (2004). Marine life of Turkey in the Aegean and Mediterranean Seas. Turkish Marine Research Foundation (TÜDAV) Publications. Marine Education Series, Number 10. İstanbul, Turkey, 200 p.
- Öztürk, B. and Başusta, N. (2002).Workshop on the Lessepsian Migration.Proceeding Book, 20-21 July.p 115.
- Robert L Nussbaum, Roerick R. McInnes.Thompson&Thompson Tıbbi Genetik. 6. Baskı. Güneş Kitabevi, 2005.
- Polat, N. ve Uğurlu, S. (2007). Samsun ili tatlı su balık faunası. Ladik Doğayı ve Çevreyi Koruma Derneği, Araştırma Dizisi – I, ISBN 978-975-01234-0-5, Samsun, 272 s.
- Slastenenko, E. (1955-1956). Karadeniz Havzası Balıkları, Et ve Balık Kurumu Umum Müdürlüğü Yayınlarından, İstanbul, 711 s.
- Tanyolaç, J. ve Tanyolaç, T. (1996). Genel Zooloji. 4. Basım, Hatipoğlu Yay., ANKARA.
- The Thalassa web site, http:// thalassa.gso.uri.edu/ ESphyto/images/th_0038. jpg.
- Timur, G. (1992). Plankton Bilgisi Ve Plankton Kültürü. Akdeniz Üniversitesi Yayın No: 40.
- Turan, C. (Ed). (2007). Türkiye kemikli deniz balıkları atlası ve sistematiği. Nobel Kitabevi, ISBN 978-9944-73-018-1. 549 s.
- Uyanık, A., Bat, L. (2004) Analitik Kimyacılar için İstatistik. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 117, ISBN 975-7636-52-5 (Miller, J.C. and Miller, J.N. © 1993 Prentice Kall UK’dan çeviri) 210 sayfa.
- Waller, G. (Ed.). (1996). Sealife. A complete guide to marine environment. Marc Dando, Michael Buchhett and Geoffrey Waller. Pica Press East Sussex, ISBN 1-873403-26-7, 504 p.
- Whitehead, P.J.P. (1985). FAO species catalogue. 7: Clupeoid Fishes of the World (suborder Clupeioidei). An Annotated and Illustrated Catalogue of the Herrings, Sardines, Pilchards, Sprats, Shads, Anchovies and Wolf-Herrings. (http://www.fishbase.org/Photos/PicturesSummary.cfm?StartRow=2&ID=1357&what=species).
- Whitehead, P.J.P., Nelson, G.J. and Wongratana, T. (1988). FAO Species Catalogue. 7: Clupeoid Fishes of the World (Suborder Clupeoidei). An Annotated and Illustrated Catalogue of the Herrings, Sardines, Pilchards, Sprats, Shads, Anchovies And Wolf-Herrings. Part 2 - Engraulididae. FAO Fish. Synopsis. 125 (7/2): 305-579.
- William S. Klug, Michael R. Cummings. Genetik Kavramlar. Çeviri Editörü: Prof. Dr. Cihan Öner. 6.Baskı. Palme Yayıncılık, 2003.
- Yılmaz Çelik.,Z . Temel Genetik Kavramlar www.baskent.edu.tr (Erişim Şubat 2019)
- Zaitsev, Y. and Öztürk, B. (2001). Exotic Species in the Aegean, Marmara, Black, Azov and Caspian Seas, TUDAV Yay. Istanbul.
- Zaitsev, Yu. and Mamaev, V. (1997). Marine Biological Diversity in the Black Sea: A Study of Change and Decline. GEF Black Sea Environ. Prog. U.N. Publ., New York.
- http://www.ims.metu.edu.tr/DenizSozluk/index.asp
- http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/canlilar/animalia/omurgasiz/hidra.htm
- http://www.biltek.tubitak.gov.tr/canlilar/sozluk.htm
- http://bioces.tubitak.gov.tr/