DNA KLONLANMASI
Bir genin yapı ve işlevleri üzerine yapılan çalışmalarda yeterli miktarda DNA elde etmek için
DNA’nın klonlanması gerekir.Bir DNA parçasının birçok kopyasının yapılmasına KLONLAMA adı verilir.
Klonlama yapmak için öncelikle DNA’nın restriksiyon enzimleriyle kesilmesi ve klonlanacak DNA parçasının bu şekilde ortaya çıkarılması gerekir. Bu parça, daha sonra bir vektöre (taşıyıcı) ba¤lanarak vektörle beraber bakteriye aktarılır ve bu şekilde üretimi sa¤lanır.
1. DNA’nın restriksiyon enzimleriye kesilmesi:1970’li yıllarda bakterilerde DNA’yı özgül baz dizisinden
kesen enzimler, restriksiyon enzimleri izole edildi. izole edildikleri bakteriye göre isimlendirilen
bu enzimlerden, örne¤in EcoRI, E. Coli’den elde edilmişti. Bu enzim, GAATTC dizilerini tanıyarak bunları diziden ayırır ve tek iplikli, yapışkan uçlu ve birbirlerini tamamlayıcı DNA parçaları oluşturur. iki DNA parçası,bu tamamlayıcılık özelli¤ine ba¤lı olarak, DNA ligaz enzimiyle birbirlerine ba¤lanırlar.Bu uygulamayla farklı iki DNA parçası aynı restriksiyon enzimiyle kesilerek birbiriyle birleştirilebilir.
2. Klonlama: Ço¤altılmak istenilen DNA parçasının bakteri içine aktarılarak bakteriyle beraber ço¤altılması, yani birden fazla kopyasının oluşması sa¤lanır.Vektör: Aracı bir vektör, örne¤in plazmid ile
klonlanmak istenen DNA parçası bakteriye aktarılır. Plazmid, bakterilerde bulunan, kendi başına replike olabilen (kendi kopyasını oluşturabilen) ve antibiyoti¤e direnç genleri taşıyan halkasal DNA molekülüdür. 100-1000 kb (kb=kilobaz=1000 baz) büyüklü¤ündeki DNA parçaları, maya kromozomlarından yapılan yapay kromozomlar (YAC=yeast artificial chromosome), vektör olarak kullanılarak bakterilere aktarılabilir.
Aynı restriksiyon enzimiyle kesilen plazmid ve klonlanacak DNA parçası, ligaz enzimi aracılı¤ıyla
biraraya getirilerek “rekombinant DNA” oluşturulur.Rekombinant DNA’yı içeren bakterilerin, tanınması için seçici olarak üretilmeleri sa¤lanır. Seçicilik,plazmidin taşıd¤ı antibiyotik direncine göre,sadece istenilen plazmid DNA’lı bakterilerin üremesine uygun besiyeri hazırlanarak sa¤lanır.Bakterilerde her 20-30 dakikada bir gerçekleşen hücre bölünmesine ba¤lı olarak, klonlanmış DNA parçası da ço¤almış olur. Bu
şekilde kısa sürede çok miktarda klonlanmış DNA elde etmek mümkündür.
Prof. Dr . Ayşe Özer
Marmara Üniv. Tıp Fakültesi
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir