DENİZ TAVŞANLARI ( Nudibranch )
Nudibranch kabuğu olmayan bir salyangoz türüdür. Bu salyangoz çok parlak renklere sahiptir ve son derece göz alıcıdır.
REGNUM :ANIMALIA
PHYLLUM :MOLLUSCA
CLASSIS :GASTROPODA
ORDO :OPISTOBRANCHIA
SUBORDO :NUDIBRANCHIA
Fakat bu özellikler hayvanlar için çok cazip olmasına rağmen çok az hayvan Nudibranchlar'la beslenir. Bunun sebebi Nudibranch'ın ısırgan hücreleridir. Bu hücreler hayvana iyi bir koruma sağlar. Nudibranch bu ısırgan hücreleri kendisi üretmez. Hyroid denen canlıları yer ve onları sindirim sisteminde öğütmez. Bu hayvanlar Nudibranch'ın sindirim sistemi içinde koruyucu mukusla kaplanır ve ısırgan hücre olarak ona bir koruma sağlarlar.
Deniztavşanları Gastropodların bir altsınıfı olan Opisthobranchia (Milne-Edwards, 1848) veya özel olarak Nudibranch olarak bilinen takım üyelerine verilen isimdir. Oldukça gelişmiş bir gastropod grubudur. Genel olarak bu türlerin baş ve mantoları arasında herhangi bir belirgin bir iz bulunmaz. Ağız’a yakın bulunan tentaküller yön bulma amacıyla kullanılır. Vücudun alt kısmının ortası ise hareket işlevini görür. Taban kısmın yan tarafı bazı türlerde yüzmeye olanak verecek şekilde gelişmiştir. Deniztavşanlarının birçoğu mükemmel renklere sahiptir. Kabuklsu bir yapıya sahip değildirler. Bu yüzden farklı bir savunma mekanizması geliştirmişlerdir, bu savunma mekanizması kamuflaj (saklanma) ve uyarı şeklindedir. Zehirli olmayan türler bulunduğu ortama uyum sağlayacak şekilde düşmanlarından kamufule olurken, bazı deniztavşanı türleri ise oldukça zehirli salgılara sahiptirler. Renk varyasyonları salgılarının oldukça zehirli olduğunun göstergesidir. Deniztavşanlarının morfolojik olarak üzerilerinde birçok çıkıntı bulunur bunlar dokunma, tat ve kokulara duyarlıdırlar. Bu türler ayrıca hermafrodit canlılar olup yumurtalarını jelatinimsi bir spiral şeklinde sualtında değişik alanlara bırakırlar. Deniztavşanları genelde karnivor canlılardır, besinlerini süngerler, hidroidler, byrozoanlar ve bazı durumlarda kendi türleri bile oluşturabilir. Deniztavşanlarının boyutları 4mm-60cm arasında değişmektedir. Bu canlılar tüm denizlere yayılmış olup çeşitli deniz derinliklerinde gözlenebilmektedir. En büyük boyutlarına sıcak ve derin olmayan sularda ulaşırlar. En güzel deniztavşanları Chromodorids grubunda bulunur. (Wikipedia, 2006). Ülkemizde Nudibranchia’lar üzerine oldukça sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Birçok literatüre göre kıyılarımızda 69 tür deniztavşanı türü bulunmaktadır. (Yokeş ve Rudman, 2004).
Nudibranch, olağanüstü renklere sahip, kabuğu olmayan, son derece yumuşak bir bedene de sahip bir salyangoz türüdür. Her türlü saldırıya açık olmasına karşın çok az hayvan Nudibranchlarla beslenir. Bu deniz salyangozu kuvvetli bir zehir taşıyan "ısırgan hücreleri"ne sahiptir. Hayvan, bu hücreler sayesinde düşmanlarından kolaylıkla korunur. Nudibranch bu hücreleri kendisi üretmez.Hydroid adlı canlılarla beslenen nudibranch onları sindirim sisteminde öğütmek yerine koruyucu bir mukusla kaplanır ve ısırgan hücre olarak ona bir koruma sağlarlar.
Kuşkusuz bir Nudibranchın, Hydroidlerin zehirli olduğunu ve bu zehirin kendisine hiçbir zarar vermeyeceğini, ama aynı zamanda düşmanlarından da korunmalarını sağlayacağını bilmesine imkan yoktur. Böyle bir şeyi deneyerek öğrenmesi de mümkün değildir.
Düzenleyen; Uzm. Biyolog Yavuz Aydın
Akdeniz'de şimdiye kadar görülmeyen türler arasında yer alan deniz tavşanlarının Akdeniz kıyılarında görülmesi bilim adamlarını sevindirirken düşündürdü...
Atlantik ve İndo-pasifik'te geniş bir yayılma gösteren ve daha önce Akdeniz canlı faunasında hiç yer almayan deniz tavşanı türü Aplysia Dactylomela, Doğu Akdeniz kıyılarında ortaya çıktı. Bu türün Akdeniz'deki ilk kaydının İtalya'da yapıldığı ama son yıllarda Kıbrıs, Türkiye, Yunanistan ve Hırvatistan gibi geniş bir havzada da deniztavşanlarının görüldüğü öğrenildi. Bu türün ilk kez 3 yıl önce İtalya'nın Lempedusa Adası'nda görüldüğü ve zamanla daha doğuya doğru bir yayılma gösterdikleri belirlendi. Akdeniz'in doğusuna doğru yaşam alanı bulan deniztavşanlarının populasyonunun Atlantik Okyanusu yerine İndo-pasifik Okyanusu kökenli olduğu düşünülüyor. Bilim adamları deniztavşanları üzerindeki araştırmalarını arttırırken bu hayvanların yaşam alanları tekrar inceleniyor.
Literatürlere göre nudibranchlar yaklaşık 1 yada 1,5 yıl yaşarlar. Yaşam süreleri türlü faktörler tarafından etkilenebilir. Bu etkiler yiyecek ve çevresel koşulların müsaitliğini kapsayabilir. Tahmin edilebileceği gibi yiyecek ne kadar bol ise sayıları o kadar fazladır. Sınırlı yiyecek ve doğal nedenlerden dolayı sayılarında büyük azalmalar görülebilir. Nudibranchları araştıranlar gözlem ve araştırmalarının birkaç yıl sürmesi gerektiğinden genel olarak bir ulusal park olan ve denizi olan Wakatobide araştırmalarını yapmışlardır .Nudibranchların hayat döngülerinin çeşitli evrelerinde görülen değişkenlikten dolayı saptanamamış ayrıntılar olabilir.
Bir nudibranchın yaşam tarzı denizlerde ne zaman ve ne kadar süre yaşayıp çevresiyle etkileştiğine bağlıdır.
Diveoz 2001de yaşam tarzlarına göre nudibranchları 2 şekilde katagorize etmiştir :
1-kısa ömürlü hydroidler gibi besin kaynaklarını kullanan nudibanchların yılda birkaç kez görüldüğü saptanmıştır.
2-Süngerler üzerinden beslenenlerin 1 yıl ya da daha fazla yaşadıkları saptanmıştır.
Nudibranchların Üremeleri:
Bütün bilinmiş opisthobranchlar hermafrodittir. Sperm ve yumurta yapabilmek için erkek ve dişi gonadları vardır ayrıca dış çiftleşmenin olması için ,spermlerin aktarılması için eşeysel bezleri vardır.
Boru parçaları şeklinde özelleşen üreme organlarının 3 büyük görevi vardır:
-autospermin çıkarılması
-allospermin karşılanması
-ovipositonun oluşması
Üreme organları kendi kendini döllemeyi engelleyecek şekilde değişikliğe uğramıştır ve karşılıklı eş zamanlı çiftleşmeye izin vererek diğer canlının spermi veya yumurtasıyla döllenmesini gerçekleştirebilecek konuma gelmiştir.Bütün opistobranchlarda birkaç değişiklik olmasına rağmen çiftleşme genellikle karşılıklı olur yani eş zamanlı bir şekilde erkek ve dişi sperm verir ve alırlar. Nudibranchlar öyle bir pozisyon alır ki üreme organları yan yana sıralanır ,başları zıt yönlere bakarak yan yana gelmeliler ki doğru taraflar birleşsin. Çiftleşme çok kısada olabilir saatlerce de sürebilir. Bir araştırmacı 5 gün boyunca süren bir çiftleşmeyi izlediğini kaydetmiştir. Yumurtalar yüzlerce binlerce veya düzenli olarak milyonlarca kütleler halinde konur. Mukus kılıfları yumurta kapsüllerini çevreleyerek onların bir arada olmasını ve yumurtanın substrata bağlanmasını sağlar. Çok farklı boyutlarda renklerde ve şekillerde olmalarına rağmen doğa bilimciler türlerinden yada cinse bağlı özelliklerinden tanıyabilirler. Mesela Hawaiideki Hexabranchus sanguineus parlak renkteyken yumurtaları koyu kırmızıdır bu da onu avcılarından korumaya yöneliktir. Yumurtalar küçük veya büyük , az veya çok olabilir.
Nudibranchlara Ait Türler :
Spurilla neapolitana (CHIAJE)
Vücutları uzun olup üzerinde birçok bükülmüş tentakül içerir. Öndeki çift daha uzun olmak üzere iki çift tentakül bulunur.Renkleri kahverengimsi olup boyları 7cm kadardır. Sahillerde özellikle esmer algler üzerinde bulunur.
Goniodoris castonea(ALDER-HANCOCK)
Vücut eliptik şekilde ön tarafında iki çift tentakül mevcuttur. Solungaçları vücudun orta kısmındadır. Renkleri kahverengimsi olup beneklerle süslenmiştir. Boyları 2 cm kadardır. Sahillerde bulunur.
Facelina boteniensis (COUTHOUY)
Ağza ait olan iki uzun tentakülü ile karakterize edilirler. Sırt tentakülleri de oldukça uzun olup, mavi renktedir. Renkleri beyazımsı olup boyları 3 cm kadardır. Loş yerlerdeki kayalar üzerinde bulunurlar.
Dendrodoris limbata (CUVIER)
Vücut eliptik ,manto hemen hemen vücudu örter, üzeri granürlü veya papillalıdır. Anüsün etrafını çeviren ve dallanmış olan solungaçlar aslında 8 adettir. Renkleri sarımsı olup gri veya pembemsi lekelerle süslenmiştir. Boyları 6 cm kadardır.Sahillerdeki kayaların altlarında yaşarlar.
Nudibranchların Davranışları:
Birçok türün ,tropikal bölgelerde gün esnasında sadece gece ortaya çıkıp avlandığı görülmüştür.Gündüz ışığı esnasında görülen nadir türler olan Phylidiidlerin (örnek: Phyllidia pustulosa , P.varicosa vb.) tatsız salgıları vardır. Gün içersin de aktif olma tercihlerine göre türlere ayrılır.
Hidrobiyoloji
-
İşgalci Bir Türün Karadeniz'deki Hikayesi, Rapana venosa
-
İstilacı Balon balıkları
-
Aslan Balıkları
-
Ay Denizanası
-
Deniz Anemonları - Denizşakayığı -
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Su pireleri - Daphnia sp.
-
Akvaryum Canlıları İçin Su Piresinin Üretilmesi
-
Artemia Larvası (Artemia Salina) Çıkartılması
-
Labirentli Balıklarda Yavruların Bakımı ve Gelişmesi
-
Labirentli balıklarda beslenme
-
Labirentli Balıklarda Su Sıcaklığının Kontrolü
-
Labirentli Balıkların Üretiminde Kullanılan Klasik Yöntem
-
Labirentli Balıkların Üretiminde Kullanılan İkiz Akvaryum Yöntemi
-
Köpük Yuva Yapan Akvaryum Balıklarında Üreme İçin Akvaryum Ortamının İzolesi