Çok hücrelilerin ortaya çıkışı
Sürekli ikiye bölünerek çoğalan tek hücreli organizmalar arasında, bölündükten sonra ayrılamayan ve bir arada yaşayan hücrelerin oluşturduğu birlikteliğin Prekambriyen de, günümüzden yaklaşık 850 milyon yıl önce (MYÖ) meydana geldiği tahmin edilmektedir. Birlikteliği meydana getiren hücreler arasındaki iş bölümü, dayanışma ve koordinasyonun çevreye uyumda sağladığı avantajların, çok hücreli yaşamın gelişmesine neden olduğu düşünülmektedir.
Şekil de gösterilen aktüel canlılardan Gonium, şekil ve işlevleri aynı olan hücrelerin bir araya gelmesiyle meydana gelen en ilkel çok hücreli canlı (homomorf koloni) olarak kabul edilmektedir. Pandorina, bir adım ileri giderek, hücreler tarafından salgılanan jelatin tabakasıyla kuşatılmış ve bireysellik karakteri daha kuvvetlenmiş olan bir kolonidir. Eudorina‟da, koloniyi oluşturan fertlerin bir eksen etrafında sıralanarak, koloninin belli bir yönde hareket etmesine olanak sağlayacak şekilde organize oldukları görülmektedir. Ayrıca bu canlının, anterior ve posteriorunda farklılaşmış bir yapı olarak göz lekelerinin (fotoreseptör) ayırt edilmesi ve anteriordakilerin posteriordakilere oranla daha gelişmiş olmaları, hareketle ilgili organizasyonu tamamlayan bir oluşum olarak dikkat çekicidir.
Bu şekilde koloni oluşturan organizmalar arasında en gelişmişi ve çok hücrelilere en yakın olanı Volvox kolonisidir. Yüzlerce kamçılı alg hücresi tarafından meydana getirilen Volvox kolonileri genellikle küre şeklinde olmalarına rağmen, kamçıların koordineli olarak hareket etmeleri nedeniyle belli bir yönde ilerliyebilirler. Koordinasyon, hücreler arasında var olan ve belli uyarıların iletilmesi işlevini yerine getiren protein köprüleriyle sağlanır. Bu yapı ve işlev, sinir sisteminin evriminde, bugünkü bilgimize göre, ilk adım olarak kabul edilebilir. Volvox kolonisinin bir başka özelliği koloniyi meydana getiren hücreler arasında farklılaşmanın ortaya çıkmasıdır (= heteromorf koloni). Koloninin posterior bölgesinde bulunan az sayıdaki hücre (=germ hücreleri), koloninin üreme fonksiyonunu üstlenerek, koloniyi oluşturan diğer hücrelerden (=somatik hücreler) şekil ve fonksiyon bakımından farklılaşmışlardır. Çoğalma işlevinin organizmanın belli bir bölümü tarafından üstlenilmesiyle, yaşlanan organizmaların ölümü söz konusu olmuştur. Evrimin bu aşamasına kadar görülmeyen ölümlülük, bu canlılarla birlikte ortaya çıkmıştır. Volvox kolonisi, hem hareketli ve hem de klorofil içermeleri dolayısıyla bitki ve hayvan özelliklerini bir arada bulunduran en gelişmiş canlılardır. Bundan sonraki gelişmenin ototrof olan bitkiler ile heterotrof olan hayvanlar şeklinde olduğu görülmektedir.
Bugün yaşayan çok hücreli bitki ve hayvanların atasının kamçılı ve ökaryot hücreler olduğu düşünülmektedir. Bu hücrelerin fotosentetik özelliğe sahip olanlarından bitkiler, hücre duvarları olmayan hareketli hücrelerden ise hayvanlar gelişmiştir.
Evrim
-
Evrim nedir? Evrim süreci nasıl işler?
-
Atların Evriminde Parmaklar ve Toynak...
-
Mikro evrim nedir
-
Yumuşakçaların evrimi
-
Bitki Evrimi 5/5: Çayır İmparatorluğu
-
Bitki Evrimi 4/5: Çiçeklerin ve Tohumların Öyküsü
-
Evrim düşüncesinin tarihi
-
Bitki Evrimi 3/5: Kömür Çağı
-
Bitki Evrimi 2/5: Ormanların Doğuşu
-
Bitki Evrimi 1/5: Karaya İlk Çıkanlar
-
Mutasyon, Evrimsel Sürecin Hammaddesidir!
-
Evogram Nedir ?
-
Yeni Genetik Kombinasyonların Oluşumu ve Evrimin Türleri Değiştirme Mekanizması
-
Evrim'i Tetikleyen Mekanizmalar Nelerdir?
-
Darwin ve Doğal Seleksiyon