Bitlerin Biyolojisi, Bulaşma Yolları ve Zararları
Bitlerin Biyolojisi:
Her iki takımdaki bitler yumurtalarını konaklarının kıllarına veya tüylerine yapıştırırlar. Yalnız insan vücut biti yumurtalarını çoğunlukla çamaşırların kıvrımIarına yapıştırır. Yumurtadan ısıya bağlı olarak 1 -3 hafta içinde birinci dönem nymphler çıkar. Yine ısıya bağlı olarak 1 -3 hafta içinde ikinci ve üçüncü dönem nymph devresini tamamlayarak erişkin hale erişirler. Yani bitler gelişmelerinde yarım metamorfoz gösterirler. Bitler stational ve permanet parazit olduklarından konaklarından ayrı olarak uzun süre yaşayamazlar.
Tavuk mallophagaları yumurtadan ergin hale gelinceye kadar gelişmelerini aynı konakta geçirirler. Konaklarından ayrılınca ölürler. Bunlarda yumurtadan ergin hale gelene kadar 32 ile 36 gün geçer. Kopulasyon erkek altta dişi üstte olur. Dişi döllenmiş yumurtalarını tüylere bırakır. Bu esnada tüylerin keçeleşmesine sebep olurlar. Yumurtadan 7 -8 günde I.dönem nymphler çıkar, 3 hafta sonra da gömlek değiştirmeler tamamlanarak ergin hale gelirler.
Bitlerin Bulaşması:
Bit enfestasyonlarında bulaşma yakın temasla olur. Sağlam hayvanlar enfeste olanlarla yakın bir şekilde bulunduğunda bulaşma olur. Bu nedenle kış aylarında hayvanların ahır ve ağıllarda yanyana ve sıkışık olarak bulundurulmaları sonucu sürü içinde parazitler hızla yayılırlar. Bunun için kış aylarında özellikle de kışı uzun süre devam eden yörelerde bit enfestastasyonları daha yaygındır. Bulaşmada bulaşık malzemelerin özellikle de koşum ve tımar takımları büyük rol oynarlar.
Bitlerin Yaptığı Zararlar:
Bitlerin en önemli etkileri konaklarında irritasyona ve huzursuzluğa neden olmalarıdır. Ayrıca Anoplura takımındaki bitler kan emerekte konaklarına zarar verirler. Yine bazı bit türleri enfeksiyon etkenlerinin bulaşmasında vektör veya arakonak olarak görev yaparlar. Konak üzerinde gezinen bitler konaklarını huzursuz ederek istirahat etmesine, yem yemesine engel olurlar. Buna bağlı olarakta ekonomik kayıplara yol açarlar. Özellikle mallophagalar kanatlılarda yumurta veriminin düşmesine ve gelişmede gerilemeye sebep olurlar. Ayrıca bitler sığırlarda süt üretiminin düşmesine ve danalarda kilo artışında azalmaya yani zayıfkalmasına yol açarlar. Ayrıca koyunlarda yünlere zarar verebilirler. Bitler dışkıları ile yapağıyı kirletip, mat ve görünümünün karışık bir hal almasını sağlarlar. Hayvanlar kaşınma sonucu yaralanmalara maruz kalabilirler ve yapağının dökülmesine neden olurlar. Koyunlarda bacak bitleri irritasyon ve kaşınma sonucu topaIlıklara yol açabilir. Danalarda ısırma ve kılları yutma sonucu midede kıl yumaklan (tricolit) oluşabilir.
Hayvan ve insanlardaki bitlerin en önemli etkileri hastalık etkenlerini taşımalarıdır. Bitler insanlara Borrelia recurrentis (dönek ateş, humma-i raci) ve Rochalimaea quintana (siper ateşi) 'yı bulaştırır. İnsanlardaki vücut biti Pediculus humanus corporis Rickettsia prowazeki (bit tifüs etkeni)'ye Spirocheta (Borrelia)'lara, kemiricilerde bulunan Polyplax cinsindeki bitler Haemobartonella, Eperythrozoon ve Francisella türlerine, Haematopinus suis türü domuz humması ve domuz vebasına vektörlük yaparlar ve bu hastalıkları bulaştırırlar. Köpeklerin biti olan Trichodectes canis türü ise yine köpeklerin bir cestodu olan Dipylidium caninum'a arakonaklık yapar.
Memeli hayvanlarda bitlere karşı mücadelede solüsyon yada toz halindeki insectisitler kullanılır. Genellikle solüsyon halinde kullanılır. Bu ilaçlar bir sünger ile sürülür yada pülverize edilir. Küçük hayvanlarda ise bu ilaçlar genellikle banyo tarzında kullanılır. Havaların soğuk olduğu zamanlarda ise toz şeklinde kullanılması tercih edilir. Kanatlı mallophagalarına karşı mücadele de ise solüsyon şeklindeki ilaçlar kanatlıların üzerine pülverize edilir. Ayrıca kümesteki çatlak ve oyuklarda ilaçlanmalıdır. Soğuk zamanlarda veya ilacın etkisinin uzun süre devam etmesi istendiğinde toz şeklindeki insectisitler kanatlıların tüyleri arasına serpilir.
Bitlerin biyolojik gelişmeleri genel olarak iki hafta içerisinde tamamlandığı için ilaç uygulaması 14 gün aralıkla iki defa tekrarlanmalıdır.
Bit enfestasyonlarının teşhisi ise konak üzerindeki bitlerin (ergin) veya kıllara yapışık olan fiçı şeklinde ve kapaklı yumurtaların görülmesiyle yapılır.
Hemiptera Takımı (Heteroptera) : (Tahtakurulan, Tısböcekleri, Yarımkanatlılar).
Bu takımdaki artropodların ağız organelleri sokmaya ve emmeye elverişlidir. Geçici parazittirler. Genellikle iki çift kanatlan vardır. Bu kanatlardan öndekiler daha sert olup, arkadakiler membranözdür. Bazı türlerde kanatlar iyice küçülmüştür. Gelişmelerinde yarım metamorfoz görülür yani hemimetabol böceklerdir. Büyük çoğunluğu bitkisel besin ile beslendiği halde bazıları da hayvansal besin ile beslenirler. Birçok tür tarımsal bitkilerin zararlıları olarak doğada yaşarlar. Birkaç türde hayvanlardan ve insanlardan kan emerek parazitlenirler. Bunlardan sağlık önemi olanlar Reduviidae ve Cimicidae ailelerinde toplanırlar.
Her iki takımdaki bitler yumurtalarını konaklarının kıllarına veya tüylerine yapıştırırlar. Yalnız insan vücut biti yumurtalarını çoğunlukla çamaşırların kıvrımIarına yapıştırır. Yumurtadan ısıya bağlı olarak 1 -3 hafta içinde birinci dönem nymphler çıkar. Yine ısıya bağlı olarak 1 -3 hafta içinde ikinci ve üçüncü dönem nymph devresini tamamlayarak erişkin hale erişirler. Yani bitler gelişmelerinde yarım metamorfoz gösterirler. Bitler stational ve permanet parazit olduklarından konaklarından ayrı olarak uzun süre yaşayamazlar.
Tavuk mallophagaları yumurtadan ergin hale gelinceye kadar gelişmelerini aynı konakta geçirirler. Konaklarından ayrılınca ölürler. Bunlarda yumurtadan ergin hale gelene kadar 32 ile 36 gün geçer. Kopulasyon erkek altta dişi üstte olur. Dişi döllenmiş yumurtalarını tüylere bırakır. Bu esnada tüylerin keçeleşmesine sebep olurlar. Yumurtadan 7 -8 günde I.dönem nymphler çıkar, 3 hafta sonra da gömlek değiştirmeler tamamlanarak ergin hale gelirler.
Bitlerin Bulaşması:
Bit enfestasyonlarında bulaşma yakın temasla olur. Sağlam hayvanlar enfeste olanlarla yakın bir şekilde bulunduğunda bulaşma olur. Bu nedenle kış aylarında hayvanların ahır ve ağıllarda yanyana ve sıkışık olarak bulundurulmaları sonucu sürü içinde parazitler hızla yayılırlar. Bunun için kış aylarında özellikle de kışı uzun süre devam eden yörelerde bit enfestastasyonları daha yaygındır. Bulaşmada bulaşık malzemelerin özellikle de koşum ve tımar takımları büyük rol oynarlar.
Bitlerin Yaptığı Zararlar:
Bitlerin en önemli etkileri konaklarında irritasyona ve huzursuzluğa neden olmalarıdır. Ayrıca Anoplura takımındaki bitler kan emerekte konaklarına zarar verirler. Yine bazı bit türleri enfeksiyon etkenlerinin bulaşmasında vektör veya arakonak olarak görev yaparlar. Konak üzerinde gezinen bitler konaklarını huzursuz ederek istirahat etmesine, yem yemesine engel olurlar. Buna bağlı olarakta ekonomik kayıplara yol açarlar. Özellikle mallophagalar kanatlılarda yumurta veriminin düşmesine ve gelişmede gerilemeye sebep olurlar. Ayrıca bitler sığırlarda süt üretiminin düşmesine ve danalarda kilo artışında azalmaya yani zayıfkalmasına yol açarlar. Ayrıca koyunlarda yünlere zarar verebilirler. Bitler dışkıları ile yapağıyı kirletip, mat ve görünümünün karışık bir hal almasını sağlarlar. Hayvanlar kaşınma sonucu yaralanmalara maruz kalabilirler ve yapağının dökülmesine neden olurlar. Koyunlarda bacak bitleri irritasyon ve kaşınma sonucu topaIlıklara yol açabilir. Danalarda ısırma ve kılları yutma sonucu midede kıl yumaklan (tricolit) oluşabilir.
Hayvan ve insanlardaki bitlerin en önemli etkileri hastalık etkenlerini taşımalarıdır. Bitler insanlara Borrelia recurrentis (dönek ateş, humma-i raci) ve Rochalimaea quintana (siper ateşi) 'yı bulaştırır. İnsanlardaki vücut biti Pediculus humanus corporis Rickettsia prowazeki (bit tifüs etkeni)'ye Spirocheta (Borrelia)'lara, kemiricilerde bulunan Polyplax cinsindeki bitler Haemobartonella, Eperythrozoon ve Francisella türlerine, Haematopinus suis türü domuz humması ve domuz vebasına vektörlük yaparlar ve bu hastalıkları bulaştırırlar. Köpeklerin biti olan Trichodectes canis türü ise yine köpeklerin bir cestodu olan Dipylidium caninum'a arakonaklık yapar.
Memeli hayvanlarda bitlere karşı mücadelede solüsyon yada toz halindeki insectisitler kullanılır. Genellikle solüsyon halinde kullanılır. Bu ilaçlar bir sünger ile sürülür yada pülverize edilir. Küçük hayvanlarda ise bu ilaçlar genellikle banyo tarzında kullanılır. Havaların soğuk olduğu zamanlarda ise toz şeklinde kullanılması tercih edilir. Kanatlı mallophagalarına karşı mücadele de ise solüsyon şeklindeki ilaçlar kanatlıların üzerine pülverize edilir. Ayrıca kümesteki çatlak ve oyuklarda ilaçlanmalıdır. Soğuk zamanlarda veya ilacın etkisinin uzun süre devam etmesi istendiğinde toz şeklindeki insectisitler kanatlıların tüyleri arasına serpilir.
Bitlerin biyolojik gelişmeleri genel olarak iki hafta içerisinde tamamlandığı için ilaç uygulaması 14 gün aralıkla iki defa tekrarlanmalıdır.
Bit enfestasyonlarının teşhisi ise konak üzerindeki bitlerin (ergin) veya kıllara yapışık olan fiçı şeklinde ve kapaklı yumurtaların görülmesiyle yapılır.
Hemiptera Takımı (Heteroptera) : (Tahtakurulan, Tısböcekleri, Yarımkanatlılar).
Bu takımdaki artropodların ağız organelleri sokmaya ve emmeye elverişlidir. Geçici parazittirler. Genellikle iki çift kanatlan vardır. Bu kanatlardan öndekiler daha sert olup, arkadakiler membranözdür. Bazı türlerde kanatlar iyice küçülmüştür. Gelişmelerinde yarım metamorfoz görülür yani hemimetabol böceklerdir. Büyük çoğunluğu bitkisel besin ile beslendiği halde bazıları da hayvansal besin ile beslenirler. Birçok tür tarımsal bitkilerin zararlıları olarak doğada yaşarlar. Birkaç türde hayvanlardan ve insanlardan kan emerek parazitlenirler. Bunlardan sağlık önemi olanlar Reduviidae ve Cimicidae ailelerinde toplanırlar.
Entomoloji
-
Duyarga bacaklılar - Protura
-
İçtençeneliler - Entognatha
-
Böceklerin Anten veya Duyarga Yapıları
-
Böceklerin anatomik yapısı ve vücut kısımları
-
Entomolojiye giriş
-
Entemoloji ya da böcek bilimi hakkında bilgi
-
Bitki zararlısı böcekler
-
Ülkemizdeki Bombus Türleri
-
Bal ve Apiterapi
-
Arı Zehiri Ve Apiterapi
-
Bal Arılarının Taksonomisi, Vücut Yapıları & Gelişme Dönemleri
-
Bal Arısı Kolonisi Ve Arı Irkları
-
Arı Hastalıkları ve Sınıflandırılması
-
BÖCEKLER VE ZARARLARI
-
Böcekler İçin Çevre Dostu Öneriler