Bitki Liflerinin Sınıflandırılması
Bitki yapısındaki durumlarına göre lifler iki büyük gruba ayrılır: “Ksilem ya da odun lifleri” ve ksilem dışındaki çeşitli doku sistemlerinin lifleri olan “ekstraksilar lifler”.
1.Ksilem Lifleri. Ksilem lifleri indirgenmiş trakeidler olarak kabul olunurlar diğer ksilem elementleri gibi aynı meristematik dokulardan gelişir. Bu lifler ortak bir kökene sahip olmalarına karşın morfolojik olarak ayrımlı şekiller gösterirler. Çeper kalınlaşması, geçit tipi ve sayısı esas alınarak 4 tip ksilem lifi ayırt edilebilir:
a.Libriform Lifler. Yapı bakımından floem liflerine benzer, basit geçit içerir, trakeidlerden daha uzundur ve çeperler çok kalınlaşmıştır.
b.Lif-trakeidleri. Bunlar trakeidler ve libriform lifler arasında geçit oluştururlar, çeper fazla kalınlaşmamış ve kenarlı geçit içerirler.
c.Jelatinimsi ya da Müsilajımsı Lifler. Oikotillerin sekonder ksileminde bulunan bir başkatip lif de jelatinimsi ya da müsilajımsı liflerdir. Böyle liflerde sekonder çeperin en iç tabakası çok miktarda α-selüloz ve az lignin içerir. Bu “G-tabaka” olarak isimlendirilir, çok su emer, lifin tüm lümenini dolduracak şekilde şişer, kuruyunca da büzülürler.
d-Septat Lifler (Bölmeli Lifler). Bazı lifler ve sklereidler sekonder çeperler depo edildikten sonra mitoz bölünmeler geçirirler ve primer çeperler “septumlar” (yalancı bölmeler) ile iki ya da daha fazla bölmelere ayrılır, bu bölmeler sekonder çeperle ilişkilidir. Her bir bölme oluştuktan sonra ek olarak meydana gelen sekonder çeperler septumlan örter. Sekonder çeper gelişmesinden sonra septumlar ile bölmelere ayrılan lifler ve sklereidler “septat” olarak isimlendirilir. Bunlar hem ksilem hem de floemde bulunurlar. Daha çok vitis’ de (Asma) rastlanan bu lifler bazan canlı protoplast içerirler; nişasta, yağ, reçine ve kalsiyum oksalat kristali de taşıyıp sanki depo işlevi göstermektedirler.
Olgun libriform lifler ve lif-trakeidlerinin ölü destek yapılar olduğu kabul edilmektedir. Olgun lifler arasında canlı protoplast ve nukleus varlığı yalnız floem liflerinde ve septat liflerde vardır, bu içerik ligninlesmis sekonder çeper oluşması için kullanılır. Fakat son yıllarda, canlı protoplast ve nukleus birçok bitkilerin libriform liflerinde, lif trakeidlerinde ve septat liflerde gözlenmiştir.
Quercus’un (Meşe) sekonder ksileminden bazı element tipleri.
2.Ekstraksilar Lifler. Liflerin ikinci büyük grubunu oluşturan ekstraksilar lifler bitkide ksilemden başka yerlerde de bulunurlar ve aşağıdaki şekilde gruplanırlar:
a.Floem Lifleri. Primer ve sekonder floemde oluşan bu lifler birçok gövdelerde yayandır, örneğin keten bitkisi primer floem lifleri içermektedir. Koniferler – Sequoia, Thuja (Mazı)} fazla ölçüde sekonder floem liflerine sahiptir. Diğer taraftan Mürver, Ihlamur, Asma ve Akasya gövdesinde primer ve sekonder floem lifleri bulunur.
b.Korteks Lifleri. Daha çok bitkilerin gövde korteksinde bulunan bu tip lifler sklerenkima demetleri oluşturarak epidermis altında, kortekste kümeler şeklinde yer alır.
Linum usitatissimum (Keten) gövdesinden enine kesitte primer floem lifleri
(2) Cyperus (Suudotu) gövdesinden enine kesitte korteks lifleri.
1.Perivaskular Lifler. Vaskular silindirin çevresinde yer alır ve birçok dikotil gövdeleri için karakteristiktir.
Ekstraksilar lifler bazan gruplar halinde de bulunurlar ve “bast lifleri” olarak isimlendirilirler. Ekstraksilar liflerin hücre çeperleri çok kalındır, geçitler basit ya da hafif kenarlıdır. Keten, Kenevir ve Rami lifleri çok az ya da hiç lignin içermez ve sekonder çeperleri %75-90 selülozdan oluşmuştur. Bazı ekstraksilar lifler, özellikle monokotillerde çok ligninleşmistir. Ekstraksilar liflerde konsentrik selülozik tabakalanma gözlenir. Bazan bu tabakalanma selülozik ve selülozik olmayan tabakalardan meydana gelir.
Botanik
-
Bitkisel Hormonlar Nelerdir?
-
Bitkisel Hormonları Nelerdir? Auxinler - Oksin Bitki Büyüme Hormonlarının Görevleri Nelerdir?
-
Pinus cembra - İsviçre Fıstık Çamı
-
Pinus banksiana - Banks çamı
-
Pinus aristata (Higori çamı)
-
Palinoloji – Polen Bilimi Hakkında Bilgi
-
Kaktüsgiller - Cactaceae Hakkında Bilgi
-
Papatyagiller - Asteraceae Hakkında Bilgi
-
Karanfilgiller - Caryophyllaceae Hakkında Bilgi
-
Periyant Nedir ? Periant (Çiçek Örtü Yaprakları)
-
Bitki Yaprak Tipleri Ve Görevleri - Yaprak Çeşitleri
-
Bitkilerde Gövde Çeşitleri ve Gövdenin Görevleri Nelerdir ?
-
Opuntia ficusindica - "Dikenli İncir"
-
Bitkilerde Bulunan Doğal Renk Maddeleri
-
Bitki Stresi: Abiyotik ve Biyotik Faktörler