Alexander von Humboldt ve çevreciliğin icadı
Günümüzdeki jeomanyetik ve meteorolojik gözetim bilim alanları, Humboldt’un jeofizik alanında gerçekleştirdiği sistematik ölçümlere çok şey borçludur.
Prof. Dr. Sedat Ölçer
Ünlü Güney Amerika seyahati sırasında yaptığı gözlemler ve geliştirdiği yöntemler sayesinde, fiziki coğrafya, bitki coğrafyası ve meteoroloji bilimleri gelişebildi. Bilime yaptığı katkıları tek tek saymaya kalkarsak, liste uzar gider…
Alexander von Humboldt, tüm zamanların en ünlü unutulmuş doğabilimcisi olsa gerek. Oysa o, yaşadığı yıllarda, “Napolyon’dan sonra dünyada en tanınmış insan” unvanına sahipti. Humboldt, yaklaşık 90 yıllık bir ömre tahmin edilemeyecek kadar çok şey sığdırmayı başardı: Bir kâşif ve gezgin olarak 10 binlerce kilometre yol kat etti, seyahatlerini geniş halk kitleleri için hikâyeleştirdi, fakat bununla yetinmedi, aynı zamanda bir yerbilimci, bir iklimbilimci, bir gökbilimci, bir hayvanbilimci olarak çok sayıda bilimsel eser bıraktı, dünyanın en tanınmış devlet adamları, siyasetçileri, devrimcileri, biliminsanları, kâşifleri, filozofları, sanatçıları, şair ve yazarları ile şahsen tanıştı, tanışmakla kalmayıp onlarla dostluklar kurdu ve bu kişileri görüş ve fikirleriyle derinden etkiledi. Günümüzdeki jeomanyetik ve meteorolojik gözetim bilim alanları, onun jeofizik alanında gerçekleştirdiği sistematik ölçümlere çok şey borçludur. Ünlü Güney Amerika seyahati sırasında yaptığı gözlemler ve geliştirdiği yöntemler sayesinde, fiziki coğrafya, bitki coğrafyası ve meteoroloji bilimleri gelişebildi. Bilime yaptığı katkıları tek tek saymaya kalkarsak, liste uzar gider…
Hal böyleyken, nasıl oldu da, 19. yüzyılın büyük bir kısmına damgasını vuran bu doğa bilgininin yıldızı yüzyılın sonlarına doğru sönmeye yüz tuttu? Bu soruya, Alexander von Humboldt’un yaşamöyküsünün belki de şimdiye dek en kapsamlı biçimde ele alınışı olan Andrea Wulf’un kitabı eşliğinde cevap aramaya çalışacağız.(1) (Meraklı okuyucularımız, Humboldt’un hayatını konu alan Dünyayı Ölçmek (die Vermessung der Welt) isimli filmi de internet üzerinden izleyebilirler.)
Bir çevrecinin doğuşu
Humboldt hayata gözlerini 1769’un Eylül ayında açar. Seçkin bir sosyal sınıfa ait ve ayrıca varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş olması kaderini belirlemiş görünür: Ailesinin beklentisi, Prusya’nın en iyi okullarında okuması, farklı üst düzey görevlerde yer alması ve ülkesine en iyi şekilde hizmet etmesi yönündedir. Nitekim ağabeyi Wilhelm işte tam bu yolda ilerleyecektir. Alexander da kendinden beklenen yaşam tarzını 1796 yılının sonlarına kadar sebatla sürdürür. Ancak o yılın Kasım ayında, Wilhelm ve Alexander kardeşler hayatlarında bir dönüm noktası oluşturacak bir olay yaşarlar: annelerinin ölümü. Saygın ve zengin bir ailenin kızı olan Marie Elisabeth, otoriter bir kişiliğe sahiptir ve ne yazık ki iki oğlu ile bir şefkat bağı kuramamış, onların sevgisi kazanamamıştır (babaları, Alexander dokuz yaşındayken ölmüştür), o kadar ki, hayatını kaybettiğinde, çocuklarının ikisi de farklı bahaneler öne sürerek cenaze törenine katılmazlar. O tarihe kadar Alexander, annesinin istek ve ısrarı üzerine kamu yönetimi, siyasal iktisat, finans, fen bilimleri ve yabancı diller konularında farklı üniversite ve kurumlarda eğitim almış, Haziran 1791’de, daha sonra Prusya Madencilik Bakanlığı’nda önemli görevler üstlenmek üzere ünlü Freiberg Madencilik Akademisi’ne başlamış, normalde üç yılda okunan programı sekiz ayda tamamlayıp 22 yaşında maden müfettişi olarak mezun olmuştur. Uzak ülkelere seyahat etme arzusuyla yanan Alexander için müfettişlik, hayalini kurduğu türden bir meşguliyet değildir elbette, fakat en azından iş gezilerine çıkma imkânı sunan bir görevdir.
Devamını okumak için…
E-Dergi
Ekoloji Haberleri
-
Hindistan kaplanları iklim ve insan baskısı arttıkça yükseklere tırmanıyor
-
2100 yılı için sığ kıyı ekosistemlerinin kaderini tahmin etmek
-
Ülkeler mercanlara yardım için 12 milyar dolar toplama sözü verdi
-
Dünyadaki biyolojik çeşitliliğin üçte ikisi toprakta yaşıyor
-
Derin denizlerin eşsiz güzellikleri "Mercan Resifleri"
-
Canlıların korunma statüleri,
-
Çevreye Etkin Bir Yaklaşım: Kişisel Karbon Ayak İzi Hesaplama ve Azaltma Stratejileri
-
Deterjanların Çevre Üzerindeki Etkileri ve Sürdürülebilir Yaklaşımlar
-
İnsan Türlerinin Melezleşmesi, İklimle Yakından İlişkiliydi
-
Yağmur yağacağını koklayabiliyor musun?
-
İklim değişikliği çocuk sağlığını riske atıyor
-
Kaplumbağa Fosili, 150 Milyon Yıl Önceki Habitatı Aydınlatıyor
-
El Nino geri döndü! Ne kadar kötü olacak?
-
Okyanuslar iklim değişikliği nedeniyle daha yeşil hale geliyor
-
İklim Değiştikçe İnsanlar Farklı Habitatlara Uyum Sağladı